تحقیق بررسی دلایل غیر مقبول شدن گزارشهای حسابرسی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران در word دارای 113 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد تحقیق بررسی دلایل غیر مقبول شدن گزارشهای حسابرسی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران در word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق بررسی دلایل غیر مقبول شدن گزارشهای حسابرسی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران در word
فصل اول- هدف و پیشینه تحقیق
1-1- مقدمه
1-2- بیان مسئله
1-3- مبانی نظری
1-4- انگیزه انتخاب موضوع
1-5- اهداف تحقیق
1-6- اهمیت تحقیق
1-7- سوالهای تحقیق
1-8- فرضیه های تحقیق
1-9- نوآوری تحقیق
1-10- قلمرو تحقیق
1-11- جامعه آماری
1-12- تعریف واژه ها به صورت عملیاتی
1-13- محدودیتهای تحقیق
1-14- فلسفه حسابرسی
1-14-1- چیستی و چرایی حسابرسی
1-14-2 حسابرسی و حاکمیت شرکتی
1-14-3- حسابرسی و تئوری نمایندگی
1-15- مفاهیم نظری حسابرسی
1-15-1- مفروضات بنیادی
1-15-2- تحقیقات پیرامون مفروضات بنیادی حسابرسی
1-16- مراجع حرفه ای تدوین استانداردهای
1-16-1- مراجع حرفه ای بین المللی تدوین استانداردهای حسابرسی
1-16-2- مراجع حرفه ای تدوین استانداردهای حسابرسی در آمریکا
1-16-3- مراجع تدوین استانداردهای حسابرسی در ایران
1-17- حسابرسی از دیدگاه قوانین و مقررات ایران
1-18- استانداردهای حسابرسی ایران
1-19- حسابرسی و بازار سرمایه
1-19-1- جایگاه بازار سرمایه در اقتصاد کشور
1-19-2- بازار سرمایه و جایگاه حسابرسان
1-19-2-1- دسترسی به اطلاعات
1-19-2-2- نقش حسابرسان
1-19-3- الزامات سازمان بورس در خصوص حسابرسی
1-20- تاثیر گزارشهای حسابرسی بر بازار سرمایه
1-21- پیشینه تحقیق
1-21-1- تحقیقات داخلی
1-21-2- تحقیقات خارجی
فصل دوم – روش تحقیق
2-1- مقدمه
2-2- فرضیه های تحقیق
2-2-1- تبدیل فرضیه های پژوهشی به فرضیه های آماری
2-3- روش تحقیق
2-4- جامعه آماری تحقیق
2-4-1- قلمرو مکانی تحقیق
2-4-2- قلمرو زمانی تحقیق
2-5- روش و ابزار گردآوری اطلاعات
2-6- روشهای تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه ها
2-7- مراحل انجام تحقیق
2-8- متغیرهای تحقیق
فصل سوم- بحث و نتایج
3-1- مقدمه
3-2- نتایج بررسی توصیفی داده ها
3-3- آزمون نرمال بودن داده ها
3-4- آزمون فرضیه ها
3-4-1- بازار رسمی
3-4-2- بازار غیر رسمی
3-5- نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها
3-5-1- نتایج حاصل از آزمون فرضیه اول
3-5-1-1- نتایج حاصل از آزمون فرضیه اول در بازار رسمی
3-5-2- نتایج حاصل از آزمون فر ضیه دوم
3-5-2-1- نتایج حاصل از آزمون فرضیه دوم در بازار رسمی
3-5-2-2- نتایج حاصل از آزمون فرضیه دوم در بازار غیررسمی
3-6 – ارزیابی نتایج بررسی فرضیه ها
3-6-1- نتیجه آزمون فرضیه اول
3-6-2- نتیجه آزمون فرضیه دوم
3-7- نتیجه گیری کلی
3-8- پیشنهادات کاربردی
3-9- پیشنهادات علمی برای تحقیقات آتی
ضمائم
منابع و مآخذ
بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق بررسی دلایل غیر مقبول شدن گزارشهای حسابرسی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران در word
آذر، ع. و مومنی م.، 1384، آمار و کاربرد آن در مدیریت، جلد دوم، تحلیل آماری، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت)، چاپ هشتم
استانداردهای حسابرسی، 1387، تهران، سازمان حسابرسی
اصول حسابرسی، جلد دوم،1386، تهران، سازمان حسابرسی
حافظ نیا، م.، 1382، مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت)، چاپ نهم
جمالی، م.، 1381، تعیین دلایل عمده در صدور گزارشات حسابرسی حاوی اظهارنظر غیر مقبول در شرکتهای تولیدی حسابرسی شده توسط سازمان حسابرسی، پایان نامه کارشناسی ارشد «حسابداری»، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
حساس یگانه، ی.، 1384، فلسفه حسابرسی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی
جهانگیر، م.، 1387، قانون تجارت، تهران، نشر دیدار، چاپ شصت وششم
جهانگیر، م.، 1386،قانون مالیاتهای مستقیم ، تهران، نشر دیدار، چاپ بیست و ششم
خاکی، غ.، 1384، روش تحقیق با رویکردی بر پایان نامه نویسی، تهران، بازتاب
دلیرانی، م.، 1379، بررسی علل صدور گزارشات حسابرسی غیر مقبول در سازمان حسابرسی، پایان نامه کارشناسی ارشد «حسابداری»، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
دوانی، غ.، 1383، مجموعه قوانین مالیاتهای مستقیم، تهران، نشر کیومرث، چاپ ششم
رسولی، ح.، 1375، بررسی جایگاه حسابرسی و نقش آن در تصمیم گیری استفاده کنندگان از صورتهای مالی، پایان نامه کارشناسی ارشد «حسابداری»، دانشگاه امام صادق
زیودار، ز.، 1382، اهمیت حوزه های انتخابی دانش، مهارتها و میزان آموزش دانشگاهی برای ورود به حرفه حسابرسی، پایان نامه کارشناسی ارشد«حسابداری»، دانشگاه الزهرا
ساسان نژاد، ا.، 1375، مجموعه قوانین و بخشنامه های مالیاتی، تهران، نشر فردوستی، چاپ دوم
سجادی، ا.، 1374، مفروصات بنیادین در حسابرسی، مجله بررسیهای حسابداری، شماره 10 و 11
طبیبی، م.، 1372، بررسی دلایل رد یا مشروط شدن گزارشهای حسابرسی در شرکتهای سهامی عام پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد «حسابداری»، دانشگاه علامه طباطبایی
علی پور،ب.، 1381، بررسی نقش حسابرسان مستقل در افزایش اثربخشی (سود دهی) شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران (صنایع داروس‍ازی)، پایان نامه کارشناسی ارشد «حسابداری»، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
مجموعه مقالات اولین همایش حسابرسی در ایران، 1379، تهران، انجمن حسابداران خبره ایران
ملکیان، م.، 1379، بررسی موارد مطروحه در گزارش حسابرسی بر تصمیمات مالی مدیران واحدهای تجاری، پایان نامه کارشناسی ارشد«حسابداری»، دانشگاه تهران
مومنی، م. و فعال قیومی ع.، 1386، تحلیلهای آماری با استفاده از SPSS ، تهران، کتاب نو
یوسف زاده، م.، 1381، ارزیابی عوامل تاثیر گذار بر تصمیم گیری سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد «حسابداری»، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز
22 American Accounting Association,1973,A Statement of Basic Auditing Concepts, American Accounting Association.
23. Farrugia K.J. Baldacchino P.J. , 2005, Qualified audit opinions in Journal of Managerial auditing,Volume20 , PP. 823-843.
24. Flint D. ,1988, Philosophy and Principles of Auditing: An Introduction, Macmillian,London
25. Lin J. Tang Q. and Xiao J. , An experimental study of users’ responses to qualified audit reports in China, Journal of International accounting, auditing and taxation, Volume 12 , PP. 1-
26. Martnez P. & Martnez V. ,2005 , The relationship between the audit report and the commercial decisions: evidence from Spain, Journal of Auditing ,Volume14 , PP. 220-
27. Wallace W.A. ,1985, The economic Role of the Audit in Free and Regulated Markets, Auditing Monograph 1,Macmilian, London
28. Watts, R. and Zimermann, J. ,1986, Positive Accounting Theory, Prentice Hall, Englewood Cliffs, NJ
1-1- مقدمه
معاملات و وقایع اقتصادی از طریق گردآوری شواهد، به وسیله حسابداران مستند می شوند. شواهد گردآوری شده مبنای ثبت حسابداری معاملات و سایر وقایع اقتصادی قرار می گیرد. گزارشهای مالی از ثبتهای حسابداری استخراج شده و در اختیار اشخاص ذینفع قرار می گیرد. اطلاعات و گزارشهای مالی برای تصمیم گیریهای اقتصادی استفاده می شود. اطلاعات جهت دار، گمراه کننده، نا مربوط یا ناقص ممکن است موجب اتخاذ تصمیمات اقتصادی نادرست شود. پیچیدگی موضوعات اقتصادی و فرایند تبدیل آنها به اطلاعات، موجب امکان بروز اشتباه در پردازش اطلاعات شده و استفاده کنندگان از گزارشها را نیز در تشخیص کیفیت گزارش های ارائه شده دچار مشکل می کند. از طرف دیگر تضاد منافع بین تهیه کنندگان گزارشهای مالی و استفاده کنندگان از آنها موجب نگرانی استفاده کنندگان می شود. عدم دسترسی مستقیم استفاده کنندگان و فاصله آنها از تولیدکنندگان اطلاعات موجب می شود استفاده کنندگان از گزارشهای مالی نسبت به آنها دچار ابهام و تردید باشند. حسابرسی بر اساس نیازهای فوق شکل گرفته و وسیله ای برای رفع تردید و ابهام گزارشهای مالی به وسیله تایید کیفیت آنهاست
طبق استانداردهای حسابرسی اظهار نظر حرفه ای نسبت به صورتهای مالی به دو دسته اصلی تقسیم می شود که عبارتند از
1- اظهار نظر استاندارد (مقبول)
2- اظهار نظر تعدیل شده (غیرمقبول)
که در این تحقیق به بررسی عمده ترین علل صدور اظهار نظرهای تعدیل شده (غیرمقبول) پرداخته شده است
1-2- بیان مسئله
گزارشگری مالی در واحدهای اقتصادی، بازتاب نیازهای اطلاعاتی و انتظارات گروههای گوناگون استفاده کننده از صورتهای مالی، چون سرمایه گذاران، اعتبار دهندگان، دولت (هم در نقش سیاست گذار و هم به عنوان سرمایه گذار) و مدیران است که برای اتخاذ تصمیمات درست و بجای اقتصادی؛ برنامه ریزی؛ اعمال نظارت و پاسخگویی، به این اطلاعات نیاز دارند. مجموعه صورتهای مالی شامل ترازنامه، صورت سود و زیان ، صورت جریان وجوه نقد و سود و زیان جامع همراه با یادداشتهای توضیحی پیوست، جزء محوری گزارشهای مالی و عمده ترین وسیله انتقال اطلاعات به خارج از واحدهای اقتصادی است. اطلاعات منعکس در صورتهای مالی زمانی برای استفاده کنندگان مفید و موثر است که از ویژگیهای کیفی لازم برخوردار باشد. یکی از ویژگیهای کیفی اطلاعات مالی، قابلیت اعتماد است. اطلاعات مالی هنگامی قابل اعتماد و اتکاست که آثار مالی معاملات و سایر رویدادهای مالی به گونه ای بیطرفانه اندازه گیری شده و نتایج اندازه گیریها معتبر و قابل تایید مجدد باشد
استفاده کنندگان از صورتهای مالی هنگامی می توانند به اطلاعات مالی منعکس در صورتهای مالی اتکا کنند که شخصی مستقل، ذیصلاح و بیطرف نسبت به میزان اعتبار این اطلاعات، نظر حرفه ای ارائه کرده باشد. در سیستمهای اجتماعی – اقتصادی کنونی، وظیفه اظهار نظر نسبت به صورتهای مالی به حسابرسان مستقل واگذار شده است(استاندارهای حسابرسی، سازمان حسابرسی،1385، پیشگفتار)
گزارش حسابرسی محصول نهایی و اصلی فرایند حسابرسی و وسیله ای است برای بیان قضاوت و اظهار نظر حسابرسی درباره کیفیت و محتوای صورتهای مالی. به عبارت دیگر از آنجا که عملکرد واحدهای اقتصادی در قالب آمار و اعداد مندرج در صورتهای مالی بیان می شوند، وظیفه حسابرس در واقع قضاوت و بررسی عملکرد مدیران دستگاهها و موسسات اقتصادی می باشد (ملکیان، 1379، 3-2)
در حال حاضر در کشور ما، سالانه هزینه های هنگفتی بابت انجام حسابرسی صورتهای مالی توسط شرکتها و موسسات مالی پرداخت می شود. نتیجه کار حسابرسی انجام شده، انتشار گزارشی حاوی اظهار نظر حسابرسی در مورد صورتهای مالی واحد مورد رسیدگی می باشد. لذا می توان گفت گزارش وی حاوی مطالب مفید وسودمندی برای استفاده کنندگان می باشد (ملکیان، 1379، 4)
عدم توجه به گزارش حسابرسی، تصویب حسابها و صورتهای مالی واحدهای اقتصادی بدون ترتیب اثر دادن به گزارشهای حسابرسی توسط مجامع عمومی صاحبان سهام و مدیران واحدها، مشکلات زیر را در بر خواهد داشت
1- ضایع گردیدن نیروی انسانی شاغل در رشته حسابرسی به این مفهوم که انجام حسابرسی با عدم انجام آن تفاوتی نخواهد داشت
2- عدم اطمینان نسبت به صحت و شفافیت اطلاعات مندرج در صورتهای مالی واحدهای اقتصادی توسط استفاده کنندگان
3- عدم استقرار سیستم های حسابدری مناسب در شرکتها و عدم رعایت اصول حسابداری
4- رشد نیافتن بازارهای مالی (بازار سهام) و عدم گسترش عرف سهامداری به دلیل عدم اطمینان نسبت به اطلاعات شرکتها
5- عدم اتخاذ تصمیات به موقع توسط استفاده کنندگان صورتهای مالی به ویژه سهامداران شرکتها (همان منبع، 5)
بنا براین صورتهای مالی حسابرسی شده عمدتاً به عنوان یکی از منابع قابل اعتماد اطلاعات برای استفاده کنندگان محسوب می گردد، و توجه خاصی نیز به آن می شود
زمینه اصلی تحقیق حاضر نیز گزارش حسابرسی می باشد. در این تحقیق به بررسی دلایل غیر مقبول شدن گزارشهای حسابرسی در بازار بورس اوراق بهادار تهران پرداخته می شود
در این گزارشها به بررسی بندهای مندرج در گزارش حسابرسی که مبنای چنین اظهار نظری بوده اند، پرداخته و آنها را در قالب سه عامل محدودیت در دامنه رسیدگی ، عدم توافق و ابهام دسته بندی کرده تا برای آزمون فرضیه های آماری مورد استفاده قرار گیرند. در این مطالعه صنایع مختلف را از هم جدا کرده، و هرکدام را به طور جداگانه بررسی کرده تا تفاوتهای میان آنها با کل شرکتها به وضوح نشان داده شده باشد. همچنین با توجه به اینکه ضوابط حاکم بر بازار رسمی و غیر رسمی بورس متفاوت است در این تحقیق جامعه تحت بررسی بازار رسمی و غیر رسمی بورس می باشد که نتایج آنها به طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است. اهمیت انتخاب موضوع را می توان در موارد زیر خلاصه نمود
1- مسائل و مشکلات حسابرسی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران شناسایی شود
2- ترکیب اظهار نظر در این شر کتها بررسی شود
3- علل ایجاد اظهار نظرغیر مقبول بررسی و درصنایع مختلف با کل شرکتها مقایسه شود
1-3- مبانی نظری
عملی ترین و قابل قبول ترین تعریفی که از مفهوم حسابرسی ارائه شده است مربوط به AAA[1] می باشد که در سال 1969 توسط کمیته مفاهیم حسابرسی[2] این انجمن به شرح زیر صورت گرفته است
“حسابرسی عبارت است از فرایند سیستماتیک جمع آوری و ارزیابی بیطرفانه شواهد مربوط به ادعاهای پیرامون رویدادها و فعالیت های اقتصادی جهت تعیین درجه انطباق این ادعاها با معیارهای از پیش تعیین شده و گزارش نتایج حاصله به استفاده کنندگان ذینفع.”
همانطور که در این تعریف نیز آمده، گزارش حسابرسی محصول نهائی و اصلی فرایند حسابرسی و وسیله ای است برای بیان قضاوت و اظهار نظر حسابرسی درباره کیفیت و محتوای صورتهای مالی. به عبارت دیگر از آنجا که عملکرد واحدهای اقتصادی در قالب آمار و اعداد مندرج در صورتهای مالی بیان می شوند، وظیفه حسابرسی در واقع قضاوت و بررسی عملکرد مدیران دستگاهها و موسسات اقتصادی می باشد (ملکیان، 1379، 3-2)
همچنین در مفاهیم و مفروضات بنیادی حسابرسی نیز لزوم گزارش حسابرسی مورد تاکید قرار گرفته است
“حسابرسی می تواند مربوط بودن قابلیت اعتماد اطلاعات مندرج در صورتهای مالی را به صورتی هدفمند به ذینفعان ابلاغ نماید.”
این فرض بدیهی به این موضوع اشاره دارد که گزارش حسابرسی، روشی برای ابلاغ نتایج کار حسابرسی به سهامدارن و سایر ذینفعان سازمان ها و شرکتها به عنوان بخشی از پاسخگویی و حاکمیت شرکتی می باشد (حساس یگانه، 1384، 171)
تئوریهای مختلفی نیز به توجیه کار حسابرسی پرداخته، که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد
الف) تئوری اطلاعات: بر اساس تئوری اطلاعات، نقش اصلی حسابرس را تائید مثبت بر بهبود کیفیت اطلاعات تهیه شده جهت تصمیم گیری دانست
ب) تئوری نمایندگی: بر اساس تئوری نمایندگی نیز ضرورت انجام حسابرسی محرز است؛ مدیران بدلیل نیاز به جلب اعتماد سهامداران بالقوه و بالفعل و سایر استفاده کنندگان، خود را مکلف می دانند از موسسات حسابرسی معتبر جهت انجام حسابرسی دعوت کنند. از طرفی تفکیک مدیریت از مالکیت نیز خود عامل مهمی در رسمیت بخشیدن به حرفه حسابرسی و انجام حسابرسیهای منظم بوده است. به همین دلیل می توان گفت که حرفه حسابرسی در توسعه اقتصادی دارای نقش دوگانه ای می باشد. از یک سو موجب اعتماد سرمایه گذاران در جهت سرمایه گذاری سالم و مولد را موجب می شود و از سوی دیگر سبب می شود که نظامها و تکنیک های حسابداری و حسابرسی روز به روز توسعه و رشد یابد و در نتیجه اخذ تصمیم مناسب را تکامل بخشد (زیودار، 1382، 1)
حسابرسان مستقل خدماتی از قبیل بررسی صورتهای مالی، مشاوره مالیاتی و ; به جامعه ارائه می کنند. آنها در ایفای نقششان به عنوان حسابرس کسانی هستند که به کار انجام شده توسط دیگران اعتبار می بخشند. این گواهی مبنی بر قابلیت اعتماد و اعتبار اطلاعات انتقال یافته، بر ارزش اطلاعات می افزاید. از نظر وینستن[3] (1987)
“بازارهای سرمایه بر صورتهای مالی گواهی شده توسط حسابرسان مستقل اتکا می کنند. اگر نتوان به درستی صورتهای مالی اعتماد کرد، سرمایه گذاری متوقف می شود و رشد اقتصادی فلج خواهد شد.”
طبق استاندارد های گزارشگری، گزارش (حسابرسی) باید یا حاوی یک اظهارنظر درباره صورتهای مالی بطور کلی، یا بیانگراین واقعیت باشد که نظری نمی تواند اظهار شود. هنگامی که نظری کلی نتواند اظهار شود، دلایل آن باید بیان گردد (جمالی، 1384، 6)
در حالت عادی انتظار می رود که اظهار نظر حسابرسی نسبت به اطلاعات منعکس شده در صورتهای مالی مقبول باشد این اظهار نظر بیانگر این واقعیت است که صورتهای مالی حسابرسی شده وضعیت مالی شرکت را به تاریخ پایان سال مالی مورد گزارش و نتایج عملیات و جریان وجوه نقد آن را برای سال مالی منتهی به تاریخ مزبور، از تمام جنبه های با اهمیت طبق استانداردهای حسابرسی به نحو مطلوب نشان می دهد. ولی در مواردی اظهار نظر حسابرس به دلایل زیر تعدیل می شود
الف) انحراف از اصول واستانداردهای حسابداری
ب) محدودیت دردامنه رسیدگی
ج) ابهام
و حسابرس نسبت به صورتهای مالی اظهار نظر تعدیل شده (غیر مقبول) ارائه می نماید که به سه نوع مختلف تقسیم می شوند
الف) اظهار نظر مردود
ب) اظهار نظر مشروط
ج ) امتناع از اظهار نظر (همان منبع، 7)
1-4- انگیزه انتخاب موضوع
سالانه هزینه های هنگفتی بابت انجام حسابرسی صورتهای مالی توسط شرکتها و موسسات مالی پرداخت می شود. نتایج کار حسابرسی انجام شده انتشار گزارش حسابرسی حاوی اظهار نظر حسابرس درباره صورتهای مالی واحد تحت رسیدگی می باشد. لذا گزارش وی حاوی مطالب سودمند و مفیدی برای استفاده کنندگان می باشد. با انجام این تحقیق موارد زیر برای استفاده کنندگان از گزارشهای حسابرسی میسر می شود
1- دلایل اصلی غیر مقبول شدن گزارشهای حسابرسی در کل شرکتها و صنایع مختلف و اولویت این دلایل مشخص گردد
2- آن دسته از صنایعی که دلایل غیر مقبول شدن آنها نسبت به کل شرکتها دارای تفاوت معنی داری هستند، مشخص گردد. در این صورت تصمیم گیران در بازار مالی ،حساسیت و دقت بیشتری نسبت به این صنایع اعمال نموده، و سعی می کنند با داشتن اطلاعات بیشتری نسبت به اتخاذ تصمیم در این صنایع اقدام کنند
همچنین این تحقیق به مراجع حرفه ای کمک می کند تا نسبت به محیط گزارشگری و مالی ایران شناخت بیشتری داشته باشند و بتوانند در انجام امور خود از این شناخت استفاده کنند
بنابراین تحقیق حاضر می تواند جنبه کاربردی در سطح استفاده کنندگان از گزارشهای حسابرسی و افراد شاغل در حرفه داشته باشد. که با انجام آن می توان بخشی از نیازهای اطلاعاتی افراد درگیر در بازار سرمایه را تامین کرد. لذا جنبه کاربردی بودن این تحقیق اصلی ترین انگیزه انتخاب موضوع بوده است. دلیل دیگر در انتخاب موضوع علاقه شخصی به موضوع حسابرسی است
1-5- اهداف تحقیق
با توجه به ماهیت موضوع تحقیق، هدف این پژوهش بطور خلاصه شامل موارد زیر می باشد
1- شناسایی و توصیف وضعیت گزارشهای حسابرسی شرکتهای فعال در بورس اوراق بهادار تهران
2- تعیین دلایل اصلی غیر مقبول شدن گزارشهای حسابرسی برای کل شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
3- تعیین دلایل اصلی غیر مقبول شدن گزارشهای حسابرسی در گروههای مختلف صنعت برای شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
4- تعیین میزان تفاوت بین دلایل غیر مقبول شدن گزارشهای حسابرسی برای کل شرکتها و گروههای مختلف صنعت در بورس اوراق بهادار تهران
نتایج این پژوهش همچنین می تواند در موارد زیر کاربرد داشته باشد
1- بیان عمده ترین دلایل غیر مقبول شدن گزارشهای حسابرسی به حرفه ، برای شناخت بیشتر از وضعیت موجود
2- ارائه اطلاعات به مدیران واحدهای اقتصادی و صاحبان سهام صنایع مختلف جهت بررسی دلایل غیر مقبول شدن گزارشهای حسابرسی و تلاش در جهت برآورد کردن ایرادات احتمالی
1-6- اهمیت تحقیق
به دلیل وجود تضاد منافع بین گروههای مختلف، اشتباهات تصادفی، تخطی از استانداردهای حسابرسی، تعصب و ; صورتهای مالی حسابرسی شده نسبت به صورتهای مالی حسابرسی نشده برای استفاده کنندگان از صورتهای مالی، اعتبار دهندگان، دولت و ; قابل اعتماد تر می باشد
همچنین اطلاعات مندرج در گزارشهای حسابرسی و انواع اظهار نظرهای حسابرسی در فرایند تصمیم گیری و قضاوتهای استفاده کنندگان نقش مهمی ایفا می کند
بنابر این با توجه به اینکه نوع اظهار نظر حسابرسی در فرایند تصمیم گیری استفاده کنندگان صورتهای مالی موثر و تاثیرگذار می باشد، لذا بررسی دلایل عمده صدور گزارشهای حسابرسی با اظهار نظرهای مختلف بسیار با اهمیت است
1-7- سوالهای تحقیق
دراین تحقیق سعی شده است به دو سوال زیر به نحو مناسبی جواب داده شود
1- اصلی ترین دلایل غیر مقبول شدن گزارشهای حسابرسی کدام است؟
2- آیا تفاوت معناداری در دلایل غیر مقبول شدن گزارشهای حسابرسی در بین گروههای مختلف صنعت در مقایسه با کل شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد؟
1-8- فرضیه های تحقیق
در این تحقیق یک فرضیه برای بررسی سوال اول و فرضیه دیگر برای بررسی سوال دوم طراحی گردیده و مورد آزمون قرار می گیرند. فرضیه های مذکور عبارتند از
1- اصلی ترین دلیل غیر مقبول شدن گزارشهای حسابرسی در بورس اوراق بهادار محدودیت در دامنه رسیدگی می باشد
2- تفاوت معناداری در دلایل غیر مقبول شدن گزارشهای حسابرسی در بین گروههای مختلف صنعت در مقایسه با کل شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار وجود ندارد
1-9- نوآوری تحقیق
مهم ترین منبع برای تصمیم گیری در محیط مالی و به طور ویژه بورس اوراق بهادار گزارش حسابرسی می باشد. دانستن دلایل غیر مقبول شدن گزارشهای حسابرسی برای تصمیم گیران مالی خیلی مفید بوده، و می تواند فرایند تصمیم گیری را به طور واضح تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین تحقیق در زمینه دلایل غیر مقبول شدن گزارشهای حسابرسی می تواند مفید و تاثیر گذار باشد
تاکنون در خصوص دلایل غیرمقبول شدن گزارشهای حسابرسی در بین گروههای صنعت از یک طرف و از طرف دیگر کل شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران مطالعه ای صورت نگرفته است و از این دید این تحقیق کار نو و جدیدی می باشد
1- 10- قلمرو تحقیق
1- بعد زمانی: این تحقیق به بررسی گزارشهای حسابرسی برای سال 1385 می پردازد
2- بعد مکانی: قلمرو مکانی تحقیق، شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد
1-11- جامعه آماری
بخش اعظم شرکتهای بزرگ تولیدی و خدماتی در ایران تا سال مورد تحقیق، در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده اند. بنابر این اگر بخواهیم تحقیقی در مورد شرکتهای تولیدی و خدماتی انجام دهیم، با بررسی بورس اوراق بهادار تهران در واقع طیف عظیمی از آنها را بررسی کرده ایم. ضمن آنکه با بررسی شرکتهای بورسی، دسترسی به اطلاعات آنها ساده تر و راحت تر می باشد و اطلاعات جامع تری از آنها در دسترس میباشد
بنا به دلایل فوق شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران جه انجام تحقیق انتخاب شده اند، البته باید دارای شروط زیر نیز باشند
1- در سال 1385 و یا قبل از آن در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده باشد
2- گزارش حسابرسی آن برای سال 1385 گزارش غیر مقبول باشد
3- صنایع مورد بررسی باید جزو گروههای تولیدی و خدماتی باشند
1-12- تعریف واژه ها بصورت عملیاتی
تعریف عملیاتی واژه های استفاده شده در این تحقیق به شرح زیر می باشد
“حسابرسی” عبارت است از فرایند سیستماتیک جمع آوری و ارزیابی بیطرفانه شواه د مربوط به ادعاهای پیرامون (نیکخواه آزاد، 1382، 17)
“حسابرسی صورتهای مالی” فرایندی است منظم و با قاعده به منظور بررسی شواهد و پشتوانه اقلام مندرج در صورتهای مالی جهت تعیین میزان انطباق آن با اصول متداول حسابداری (دلیرانی، 1381، 21)
“اظهار نظر غیر مقبول” نوعی از اظهار نظر حسابرس مستقل نسبت به صورتهای مالی تهیه شده توسط واحد اقتصادی مورد رسیدگی می باشد که به دلیل انحراف از استانداردهای حسابداری در تهیه صورتهای مالی، ایجاد محدودیت در رسیدگی توسط واحد مورد رسیدگی و یا ایجاد محدودیت در رسیدگی توسط عوامل خارج از واحد مورد رسیدگی (ابهام ذاتی ) صادر گردد (دلیرانی، 1381، 22)
“اظهار نظر مشروط” باید هنگامی اظهار شود که حسابرس نتیجه گیری می کند نظر مقبول نمی تواند اظهار شود. اما اثر هر گونه عدم توافق با مدیریت یا محدودیت در دامنه رسیدگی چنان با اهمیت و فراگیر (اساسی) نیست که مستلزم اظهار نظر مردود یا عدم اظهارنظر شود (کمیته تدوین استانداردهای حسابرسی ، 1385، 345)
“اظهار نظر مردود” باید هنگامی ارائه شود که اثر عدم توافق بر صورتهای مالی چنان با اهمیت و فراگیر (اساسی) است که حسابرس به این نتیجه برسد که گزارش مشروط برای افشای ماهیت گمراه کننده یا ناقص صورتهای مالی، کافی نیست (همان منبع)
“عدم اظهارنظر” باید هنگامی ارائه شود که اثر احتمالی محدودیت در دامنه رسیدگی یا ابهام چنان با اهمیت وفراگیر (اساسی) باشد که حسابرس نتواند نسبت به صورتهای مالی اظهار نظر کند(همان منبع، 346)
“محدودیت دردامنه رسیدگی”هنگامی ایجاد می شود که حسابرس نتواند از طریق اعمال روشهای حسابرسی لازم به شواهد کافی و قابل قبولی برای اظهار نظر دست یابد. این محدودیت ممکن است توسط صاحبکار تحمیل شود یا وضعیتهای موجود آن را ایجاد کند(همان منبع ، 422)
“ابهام” عبارت از موضوعی است که نتیجه آن به اقدامات یا رویدادهای آتی خارج از کنترل مستقیم واحد مورد رسیدگی بستگی دارد و ممکن است بر صورتهای مالی، اثر گذارد (اصول حسابرسی، جلد دوم، سازمان حسابرسی،1385، 454)
“عدم توافق با مدیریت” حسابرس ممکن است درباره موضوعاتی مانند انطباق رویه های حسابداری انتخاب شده با استانداردهای حسابداری، شیوه های بکارگیری آنها و یا کفایت افشای اطلاعات در صورتهای مالی با مدیریت توافق نداشته باشد. چنانچه این گونه موارد عدم توافق نسبت به صورتهای مالی با اهمیت یا اساسی است، حسابرس باید حسب مورد نظر مشروط یا مردود اظهارکند (کمیته تدوین استانداردهای حسابرسی، 1385، 425)
1-13- محدودیتهای تحقیق
در این تحقیق محدودیتی به شرح زیر برقرار شده تا نتایج مطلوبتری از آن حاصل شود
با توجه به اینکه در بعضی از گروههای صنعت، تعداد شرکتهای عضو خیلی کم می باشد، آن دسته از صنایعی که تعداد آنها از 5 شرکت کمتر بوده از دامنه بررسهای ما حذف گردیده اند
1-14- فلسفه حسابرسی
1-14-1- چیستی و چرایی حسابرسی
برای این که یک حرفه بتواند به حیات خود ادامه داده و در مسیر رشد و پویایی گام بردارد باید از یک فلسفه وجودی قوی برخوردار باشد، در واقع هیچ حرفه ای به وجود نمی آید مگر اینکه نیاز به آن در جامعه احساس شده و بتواند به یک سری چراییهای جامعه پاسخ دهد. با ورود به قرن بیستم تحولات زیادی در تمام عرصه های زندگی بشری روی داد و انسان در مرحله جدیدی از زندگی خ ود وارد شد. یکی از مهمترین تغییرات ایجاد شده در بعد مالی بود، شرکتها به صورت سهامی در آمدند و سپس شرکتهای چند ملیتی ایجاد شدند و ساختارهای سرمایه متحول و پیچیده شدند. مهم ترین مسئله در این دنیای پیچیده “تصمیم گیری” می باشد. تصمیم گیری در واقع انتخاب یک راهکار از بین چند راهکار موجود می باشد، برای اینکه فرایند یک تصمیم گیری به بهترین نحو ممکن صورت گیرد یک سری شرایط لازم است که شاید مهمترین آنها داشتن منابع اطلاعاتی موثق می باشد. در واقع انسان هر کاری که انجام می دهد به نوعی به ارزیابی و تعیین درستی یا نادرستی اطلاعات مربوط به آنها می پردازد
بنابراین ناخودآگاه همواره یک سوال اجتناب ناپذیردر ذهن انسان ایجاد می شود و آن این که اعتبار اطلاعات و گزارشهایی که در مورد انجام کارها ارائه می شوند تا چه اندازه است؟ به عبارت دیگر موضوع را می توان این گونه بیان داشت که در دنیای واقعی درباره «پدیده ها» شک، تردید و یا ابهام وجود دارد و الزاماً باید برطرف شده و کاهش داده شوند. این الزامها جزئی از فرایند ارزیابی برای تصدیق و یا رد اعتبار «چیزها» می باشند و بسته به ماهیت شک، تردید و یا ابهام و با توجه به شرایط رسیدگی می تواند به یکی از طرق زیر صورت گیرد
1- مشاهده مستقیم
2- یا از طریق تحقیق و پرس و جو در مقطعی از زمان یا در طول دوره زمانی، به شکل رسمی و غیر رسمی
هر مکانیسمی که برای این کار انتخاب شود، به هر حال، رسیدگی را می توان نوع عام حسابرسی دانست که به هدف ایجاد همبستگی بین (1) موضوع یا موضوعهای مورد شک، تردید و یا ابهام (2) و یک معیار قابل قبول که به کمک آن بتوان در مورد اعتبار موضوع و یا موضوع های مورد نظر، قضاوت کرد، احتمال برطرف شدن و یا کاهش شک، تردید و ابهام درباره اعتبار موضوع یا موضوعهای مورد نظر، بیشتر می شود و بالطبع ابهام درباره آن موضوع یا موضوعها نیز کاهش می یابد(حساس یگانه،1384، 85-84)
نیاز بشر به برطرف کردن یا کاهش شک، تردید و ابهام هایش، چیزی است که به طور کلی ماهیت کار حسابرسی را شکل می دهد. «چیستی» و «چرایی» و وجود حسابرس به خاطر نیاز به خاطر یک حرفه است که بتواند شک، تردید و ابهام های گروههای ذینفع درباره اطلاعات مالی که به آنها گزارش شده است را کاهش داده و یا برطرف سازد. اعتفاد بر این است که نایل شدن به این هدف باعث ایجاد یک ثبات فکری در ذهن فرد استفاده کننده از این اطلاعات می شود (همان منبع، 85)
1-14-2- حسابرسی و حاکمیت شرکتی
تعاریف مختلفی از حاکمیت شرکتی ارائه گردیده، که به چند مورد از آنها اشاره می شود
-حاکمیت شرکتی ساختارها، فرایندها، فرهنگها و سیستمهایی که عملیات موفق سازمانی را فراهم می کنند ( کیزی و رایت[4] ،1993)
- سیستمی که با آن شرکتها هدایت و کنترل می شوند( کادبری[5]، 1992)
- سیستم حاکمیت شرکتی را می توان مجموعه قوانین، مقرراتها، نهادها و روشهایی تعریف کرد که تعیین می کنند شرکتها چگونه و به نفع چه کسانی اداره می شوند(مگینسون[6]،1994)
- حاکمیت شرکتی یک مجموعه روابطی است بین سهامداران، مدیران و حسابرسان شرکت که متضمن برقراری نظام کنترلی بمنظور رعایت حقوق سهامداران جزء و اجرای درست مصوبات مجمع و جلوگیری از سوء استفادههای احتمالی میباشد. (دوانی، 1384)
آنچه که در تمامی تعاریفی که از حاکمیت شرکتی شده و مشترک به نظر می رسد، این است که تمامی این تعاریف بر مفهوم « پاسخگویی و شفافیت سازی » در بازار سرمایه تاکید دارند. در واقع با اجرای حاکمیت شرکتی این تضمین ایجاد می شود که شرکتها مسئولیت خود را در برابر ذینفعان و در سطحی گسترده تر در برابر جامعه به درستی انجام می دهند
در آییننامه حاکمیت شرکتی تأکید ویژهای در استقرار نظام حسابرسی داخلی و کمیته حسابرسی داخلی و کمیته حسابرسی شده و رابطه بین مدیران و حسابرسان مستقل از طریق کمیته حسابرسی شکل میگیرد. بنظر میرسد با اجرای درست آئیننامه حاکمیت شرکتی، حسابرسی از شکل تشریفاتی خارج شده و استقرار سیستم کنترلهای داخلی و به ویژه نظارت کمیته حسابرسی باعث افشای بموقع اطلاعات و اجتناب از نوسانات شدید سودهای برآوردی و درستکاری در قیمتها شود. نقش آفرینی همه ارکان شرکت مشابه مشارکت مردم در تعیین سرنوشت خود میباشد
1-14-3- حسابرسی و تئوری نمایندگی
[1]American Accounting Association (AAA)
[2]Auditing Concept Committee
[3] Winston
[4]Keasiy and Right
[5]Cadbury
[6]Meggin son
