تحقیق مبانی و روش های تربیت عقلانی در متون اسلامی در word دارای 31 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد تحقیق مبانی و روش های تربیت عقلانی در متون اسلامی در word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق مبانی و روش های تربیت عقلانی در متون اسلامی در word
مقدمه
مفهوم عقل
چرا تربیت عقلانی اهمیت دارد؟
مفهوم تربیت عقلانی
دلالت های آموزشی
روش های تربیت عقلانی
روش دوم: روش تزکیه
رویکرد عقلانی در تربیت دینی
مزایای رویکرد عقلانی در تربیت دینی
مبانی تربیتی درباره عقل
مبنای اول: عقل رسول باطنی است.
مبنای دوم: فضیلت عاقل بر جاهل
مبنای سوم: ملازمت عقل و علم
بحث و نتیجه گیری
منابع
بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق مبانی و روش های تربیت عقلانی در متون اسلامی در word
1- قرآن کریم، ترجمه خرمشاهی، بهاء الدین(1374) تهران: انتشارات گلشن، چاپ اول
2- قدرت الله خلیفه و سید منصور مرعشی، عنوان: مبانی اصول و روش های تربیت عقلانی از منظر قران و روایات، مجله مطالعات اسلامی در تعلیم و تربیت، سال دوم، شماره سوم، بهار 1390، ص35-
3- رحیم دهقان سیمکانی، عنوان : تربیت عقلانی، محور اساسی در تبلیغ دینی، مجله تربیت تبلیغی، پاییز1391، سالاول، شماره اول، ص 24-
4- رحمت الله مرزوقی، یحیی صفری1386، عنوان : مبانی و روش های تربیت عقلانی از منظر متون اسلامی، مجله دو فصلنامه تربیت اسلامی سال 3 ، ش 5، ص115-
5- ایمانی، محسن1378، تربیت عقلانی، تهراk : انتشارات امبیر کبیر
6- قاسم پور، محسن1390، جایگاه عقل در تربیت دینی از دیدگاه علامه طباطبایی، فصلنامه پژوهش دینی، شماره 22 ص65-
7- آمری تمیمی1366، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم و دررالکلم، قم، دفتر تبلیغات
8- ملکی، حسن1389، تعلیم و تربیت اسلامی رویکرد کلان نگر، تهران: انتشارات عابد
9- شریعتمداری، علی1390، تعلیم و تربیت اسلامی، تهران: انتشارات امیبر کبیر
10- علوی لنگرودی، سید کاظم1391، تربیت عقلانی در نهج البلاغه، یزد: انتشارات دانشگاه یزد
11- نهج البلاغه، ترجمه سید علی نقی فیض الاسلام1392، تهران
12- بهشتی، سعید1379، روش های تربیت عقلانی در سخنان امام علی(عقل)، مجموعه مقالات همایش تربیت درسیره و کلام امام علی(عقل) ، تهران: نشر تربیت اسلامی
13- سروش، عبدالکریم1378، فربه تر از ایدئولوژی، تهران : موسسه فرهنگی صراط
14- ساجدی، ابوالفضل، خطیبی، حسین1392 مفهوم تربیت عقلانی در سبک اسلامی تربیت دینی، ماهنامه معارف، شماره 97 ص24-
15- کلینی، محمد بن یعقوب1363، اصول کافی، تصحیح علی اکبر غفاری، تهران: دارالکتب اسلامی
16- سجادی، سید مهدی1384، تبیین و ارزریابی رویکرد عقلانی به تربیت دینی: (قابلیتها و کاستی ها)، نشریه نوآوری های آموزشی، دوره 4، شماره 11، ص 35-
17- مطهری، مرتضی139، تعلیم و تربیت در اسلام، قم: انتشارات صدرا
18- سعیدی رضوانی، محمود1380، تاملی در باب تناسب نظام آموزش و پرورش تربیت دینی، کتاب تربیت اسلامی، شماره 6 نشر تربیت اسلامی
19- طباطبایی، محمد حسین1364، تفسیرالمیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی، جلد های 4 و 5 و 22، قم: دفتر انتشارات اسلامی
20- مجلسی، محمد باقر1403ق، بحارالانوار، بیرون: چاپ موسسه الوفاء
21- حجتی، سید محمد باقر1391، آداب تعلیم و تعلم در اسلام، تهران: انتشارات معارف
22- محمد ری شهری، محمد1379، میزان الحکمه، ترجمه رضا شیخی، تحقیق: مرکز تحقیقات دارالحدیث، قم: دارالحدیث
23- باقری، خسرو1380، آسیب و سلامت در تربیت دینی، کتاب تربیت اسلامی، شماره 5، نشر تربیت اسلامی
24- عطاران، محمد1380، دو رویکرد در تربیت دینی، مجموعه مقالات همایش آسیب شناسی تربیت دینی
25- Feinberg. W(2003) critical reflection and religilus education how dwwp illinqis univwrsity press
مقدمه
انسان موجودی است که می تواند از نیروی تفکر برخوردار باشد و به همین دلیل بر سایر موجودات برتری دارد. به طوری که سایر ابعاد وجودی وی از جمله جنبه های عاطفی و اجتماعی او در حد وسیعی تحت سیطره جنبه عقلانی بالنده او به میزان رشد اندیشه اش بستگی دارد. تربیت عقلانی این موجود مکر یکی از اصول اساسی تعلیمات قران کریم است. تفکر اگر سطحی و پراکنده باشد، آسان اما بی ثمر است و اگر عمیق و مبتنی بر مطالعات دقیق مسبوق ایمان و حقیقت جویی باشد، سخت اما بسیار مفید است. اسلام رکن اساسی خود را توحید قرار داده و آدمی را به تفکر در پایه های اصلی دین دعوت کرده است. تقلید در اصول دین، باطل و رسیدن به یقین در آنها واجب است.(ملکی،1389) در اندیشه های اسلامی نیز به پرورش عقلانی در ساماندهی به نظام فکری یا ایدئولوژی انسان اهمیت زیادی داده شده است. به گونه ای که برخی اعتقاد دارند که از ویژگی های اصلی تربیت اسلامی تکیه بر عقل و تاکید بر جنبه عقلانی است(شریعتمداری، 1390اول) با این وجود بعد عقلانی که به عنوان یک استعداد در وجود آدمی نهاده شده است به خودی خود شکوفا نمی گردد بلکه برای پیمودن منزل سعادت و راه تکامل نیاز به هدایت و تربیت دارد و اینجاست که تربیت عقلانی به معنی ایجاد شرایط مناسب برای پرورش قوه تفکر انسان ضرورت پیدا می کند(ملکی،1389 چهارم) در شیوه زندگی پیامبر و ائمه اطهار نمونه های زیادی هست که دلیل بر اهمیت تربیت و عقل است. خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید:« إنَّ شَرَّ الدوابَ عندالله الصِّم بکم الذین لایعقلون، بدترین موجودات آنها هستند که تعقل نمی کنند.(انفال/22). دین اسلام فطری است و تمام قوا و نیروی های انسانی را محترم می شمارد و به میزان صحیح و دور از افراط و تفریط آنها را پرورش می دهد. به همین دلیل نیروی عقل را با ارزش معرفی و آن را در راه خیر و نیکی تربیت می کند(حجتی،1391 دوم). تربیت عقلانی مجموعه تدابیر و اعمالی است که به طور منظم و سازمان یافته موجبات رشد و پرورش عقل را در دو جنبه نظری و عملی آن در جهت دستیابی به هدفهای معلوم فراهم می آورد(بهشتی،1379:89)
امام رضا(ع) درباره اهمیت تعقل و تفکر چنین فرموده اند: «صدیق کل امرد عقله و عدوه جهله» دوست هر کس عقل و خرد او و دشمن هر کس جهل و نادانی اوست(مجلسی،1403 سوم)
چرا که شرط توفیق در سایر جنبه ها مانند بعد عاطفی، اخلاقی و اجتماعی انسان، معطوف به تربیت عقلانی است و برای تربیت بعد الهی و معنوی انسان نیز باید به تربیت عقلانی وی همت گماشت(مرزومی 1386)
مفهوم عقل
مفهوم عقل دارای دو معنای لغوی و اصطلاحی است. به علاوه اصطلاحاتی در متون اسلامی به کاررفته اند که با مفهوم عقل مترادف اند. از نظر لغوی، عقل مخالف جهل است. راغب در المفردات می نویسد« اصل عقل، امساک و نگه داری وضع چیزی است و به دو چیز گفته می شود: اول به قوه ای که آماده قبول دانش است که اگر انسان نداشته باشد، تکیف از او ساقط می شود. دوم به علمی که انسان به وسیله این قوه کسب می کند و این همان چیزی است که قرآن کافران را به خاطر تعقل نکردن مذمت کرده است. در المنجد عقل به معنای درک آمده است و عقل به عنوان نور رحمانی در نظر گرفته شده است که نفس با آن اموری را درک می کند که با حواس ادراک نمیکند(المنجد، ص52)
در تفسیر المیزان کلمه عقل به معنای بستن و گره زدن آمده است و آن چیزی است که به رسیدن آن خیر و شر و حق و باطل تشخیص داده می شود (طباطبایی، 1364) تعریف اصطلاحی عقل در برخی منابع به گونه ای متفاوت ذکر شده است. در این مورد عقل به معنای ملکه و حالتی نفسانی در نظر گرفته شده که انسان را به سوی انتخاب خیر و دفع و دوری از بدی ها و مفسدات دعوت می کند(مجلسی،1403، ص10) معنای اصلی عقل در لغت عرب، منع و نهی، امساک و جلوگیری است. معنای دیگر عقل نیز از همین معنا اخذ شده با آن مناسبت دارد. مثلاً به وسیله ای که شتر را با آن می بندند عقال گفته می شود چون شتر را از حرکت باز می دارد. به عقل انسان نیز عقل گفته می شود چون او را از جهل و کردار زشت باز می دارد(علوی،1391) اصطلاحات دیگری معادل عقل در متون اسلامی ذکر شده است(ایمانی، 1378) همچون نحیه به معنای عقلی که از محسوسات گذشته و به شناسایی معقولات توجه می نماید و آدمی را از کار بد نهی می کند؛ چنان که در سوره طه آمده است:« إنَّ فی ذلکَ لآیاتٍ لِأولی النهی» راستی درآنچه گفته شد، درس هایی برای خردمندان است(طه آیه 54) لب به معنای مغز و در اصطلاح به عقل خالص اطلاق می شود. در سوره آل عمران آمده است: « و ما یذَّکرُ إلّا اولو الآلباب؛ متذکر نمی شوند مگر صاحبان عقل» آل عمران آیه 7
واژه معادل عقل در جدول شماره 1 خلاصه شده است(مرزوقی و همکاران ،1386)
واژه های مترادف با عقل
تعریف
شواهد متون دینی
نهیه
عقلی از محسوسات گذشته و به شناسایی معقولات توجه می نمایدو آدمی را از کار بد نهی می کند
إنَّ فی ذلکَ لآیاتٍ لِأولی النهی(طه آیه 54 و 129)
لب
به معنای مغز و در اصطلاح به عقل خالص اطلاق می شود
و ما یذَّکرُ إلّا اولو الآلباب(آل عمران، آیه 6)
لَقَد کانَ فی قفیهم عبره لاُولو الآلباب(یوسف، آیه 112)
حجر
به معنای محل سنگ چینی شده است زیرا عقل، شخص را از خواسته های نفس منع می کند
هل فی ذلک قَسَمُ لِذی حجر(فجر،آیه 5)
وسط
به مفهوم تعادل است به این معنا که انسان
قال أوسَطَهُم(قلم، آی 29) و کذلکَ جَعَلناکُم أُمه وَسَطا(بقره، آیه 138)
حجی
به معنای جدا کننده انسان از کارهای زشت است
لیُحاجوکُم بِهِ عندَربُکمک أفلا تعقلون(بقره، آیه 72)
چرا تربیت عقلانی اهمیت دارد؟
عقل از نظر امام علی(ع) از اهمیت بسیار والایی برخوردار است. امور گوناگون به دست عقل تدبیر می شود. نسبت بین عقل، دل، احساس و رفتارهای ظاهری از نکات ظریفی است که حضرت به آن پرداخته است: «خردها راهبران اندیشه ها و اندیشه ها راهبران دل ها و دل ها راهبران حس ها و حس ها راهبران اندام هاست» آیا در اهمیت عقل تعبیری زیباتر از این می توان آورد؟(ملکی،189) در متون اسلامی شرط صحت عبادت، داشتن معرفت و شناخت و ابزار این شناخت عقل است، پس عقل جایگاه والا و بالایی در متون اسلامی دارد. در برخی از منابع ملاک هرامری را عقل دانسته اند. از دیدگاه حضرت علی ملاک هر امری عقل است: ملاک الامر العقل(آمری1366) ارزش عقل در اسلام تا حدی است که دینداری هر کس به اندازه خردمندی وی می باشد. عقل شرط تکلیف است و اگر انسان عاقل نباشد طبعاً از نظراسلام تکلیفی متوجه او نخواهد بود. پس عقل در منابع اسلامی جایگاه رفیعی دارد. برای اثبات این مورد دلایلی نیز ذکر می شود (مرزوقی و همکاران136) 1- عقل گرانمایه ترین نعمت و نخستین مخلوق الهی است: در اصول کافی روایتی از امام صادق(ع) آمده است: «اول ما خلق الله هو العقل؛ عقل در خلقت مقدم بر سایر مخلوقات است»(کلینی1363) امام علی(ع) در چند بیان عقل را بزرگترین ثروت و دارایی برای انسان ذکر کرده اند : لا غنی کالعقل و لا فقر کاالجهل: هیچ ثروتی مانند عقل و خرد نیت و هیچ فقری بالاتر از جهل و نادانی نیست.(علوی 1391) 2-عقل رسول باطن و مورد خطاب
