مقاله در مورد روشهای سنجش نسبت درصد چربی شیر در word دارای 10 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله در مورد روشهای سنجش نسبت درصد چربی شیر در word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد روشهای سنجش نسبت درصد چربی شیر در word،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله در مورد روشهای سنجش نسبت درصد چربی شیر در word :
روشهای سنجش نسبت درصد چربی شیر
روشهای سنجش نسبت درصد چربی شیر به سه دسته تقسیم می گردند:
دسته اول_ روشهای حجمی: در این دسته از روشها قسمت غیر چرب شیر در اسید سولفوریک حل شده و قسمت چرب پس از سانتریفوژ کردن در ستون مدرجی اندازه گیری می شود. روشهای حجمی بعلت سرعت در عمل در آزمایشهای روزانه بکار میروند. مهمترین و متداولترین روشهای حجمی عبارتند از: روشهای Gerber و Babcock
دسته دوم_ روشهای وزنی: در این روشها چربی شیر بوسیله انحلال در یک ماده حلاله چربی استخراج می گردد. روشهای وزنی از روشهای حجمی دقیق تر بوده و معمولاً بعنوان مقایسه و در کارهای تحقیقی مورد استفاده قرار میگیرند. مهمترین و متداولترین روشهای وزنی عبارتند از: روشهای Rose-Gottlieb و Adem-Meillere
دسته سوم_ روشهای طیفی: در این روشها از اصول اسپکتروفوتومتری استفاده میشود. مهمترین و متداولترین این روشها در حال حاضر روش Milko-Tester Mk II میباشد که برای تعیین نسبت درصد چربی شیر کامل, شیر پس چرخ و خامه بکار میرود.
1- روش ژربر: این روش در سال 1892 بوسیله شیمی دان سویسی, دکترNicola Gerber , که یکی از بنیان گذاران صنایع شیر سویس میباشد, ابتکار گردیده است. سادگی, سرعت , ارزانی و دقت عمل روش ژربر باعث شده است که این روش در عده زیادی از ممالکع بخصوص کشورهای اروپایی, بعنوان روش رسمی و استاندارد برای سنجش نسبت درصد چربی شیر شناخته شود. در ایران نیز روش ژربر برای تعیین نسبت درصد چربی شیر استاندارد گردیده است( به استاندارد اندازه گیری چربی شیر_ روش ژربر , شماره استاندارد ایران 366 مراجعه شود).
وسائل لازم برای آزمایش: وسائل لازم برای سنجش چربی شیر به روش ژربر عبارتند از:
1-چربی سنج:چربی سنج بطوریکه مشاهده می گردد, از یک مخزن استوانه ای, یک ستون مدرج و یک آمپول انتهایی تشکیل گردیده است.
سازمان بین المللی استاندارد(ISO) نوع چربی سنج را برای تعیین نسبت درصد چربی شیر استاندارد نموده است که ستون مدرج انها از صفر تا 4, 5, 6, 7, 8و 10 درصد درجه بندی شده است . برای سنجش چربی شیر گاومیش از چربی سنج هایی استفاده میشود که از صفر تا 10 یا حتی 14 درصد درجه بندی شده است.
نوعی که معمولاً برای تعیین نسبت درصد چربی شیر گاو بکار می رود از صفر تا 7 درصد درجه بندی شده است. گنجایش این چربی سنج تقریباً 22 میلی لیتر (4/0 5/21 میلی لیتر) میباشد, فاصله بین صفر تا 7 به 70 بخش تقسیم گردیده است . درجه بندی چربی سنج ها طوری است که در 20درجه سانتی گراد هر 125/0 میلی لیتر معادل یک درصد چربی است.
دقت درجه بندی چربی سنج های جدید ژربر در حدود 05/0 است بدین معنی که اشتباه در عمل از 05/0 درصد بیشتر یا کمتر تجاوز نمی نماید.
در روی آمپول انتهایی یک قسمت مات وجود دارد که مخصوص نوشتن شماره نمونه شیر مورد آزمایش یا سایر مشخصات نمونه می باشد. دهانه مخزن چربی سنج نیز بسته بنوع دری که برای مسدود کردن آن بکار برده میشود متفاوت است بدین معنی که در مورد چوب پنبه های معمولی برای جلوگیری از خروج چوب پنبه قسمت داخلی دهانه دارای فرورفتگی است. “در حالیکه برای درهای فشنگی داخل دهانه صاف و بدون فرورفتگی است.”
2-سانتریفوژ: چنانکه قبلاً نیز گفته شد برای جدا کردن چربی از سایر عناصر متشکله شیر که تحت تإثیر اسیدسولفوریک قرار میگیرند, باید از نیروی گریز از مرکز استفاده نمود.
سانتریفوژ باید دارای سرعت متوسط 1000 تا 1200 دور در دقیقه باشد.
در آزمایشگاههای کوچک میتوان از سانتریفوژهای دستی استفاده نمود ولی در ازمایشگاههای بزرگ مانند آزمایشگاههای کارخانه شیر پاستوریزه که روزانه تعداد زیادی نمونه مورد آزمایش قرار میگیرد, باید سانتریفوژ الکتریکی برای 24 تا 36 ازمایش بکار برده شود. سانتریفوژ الکتزیکی مدل ژربر برای آزمایشگاههای بزرگ بسیار مناسب است. این سانتیفوز دارای دقیقه شمار, ترمز الکتریکی و شوفاژ بوده در موقع توقف چربی سنج ها با زاویه 45 درجه
قرار میگیرند و در نتیجه میتوان آنها را بسادگی از دستگاه خارج نمود.
3-وسائل اندازه گیری: برای اندازه گیری شیر میتوان از پیپت های 11 میلی لیتری معمولی یا از سرنگهای 11 میلی لیتری مخصوص شیر استفاده نمود. در بعضی از آزمایشگاههای بزرگ نیز دستگاه توزیع خودکار شیر مجهز به 12 تا 18 پیپت 11 میلی لیتری بکار برده می شود.
برای اندازه گیری اسیدسولفوریک و الکل آمیلیک میتوان به ترتیب از پیپت های 10 میلی لیتری حبابدار و 1 میلی لیتری اسنفاده نمود . در آزمایشگاههای بزرگ دستگاههای توزیع خودکار اسید سولفوریک یا الکل آمیلیک برای 12 تا 18 آزمایش نیز بکار برده میشود.
با استفاده از دستگاههای توزیع خودکار میتوان 85 تا 90درصد در وقت صرفه جویی نمود ولی باید در نظر داشت که این دستگاهها بطور کلی برای آزمایشگاههایی مناسب می باشند که روزانه 100تا 200 یا بیشتر نمونه مورد آزمایش قرار می گیرد.
دستگاههای توزیع خودکار معمولاً از 12 پیپت برای 24 آزمایش یا 18 پیپت برای 36 آزمایش تشکیل گردیده اند(طرز کار با این دستگاهها بعداً ذکر خواهد گردید).
4- حمام آب: حمام آب باید از فلزی ساخته شده باشد که در مقابل اسید مقاوم باشد زیرا ممکن است در حین عمل یکی از چربی سنجها شکسته و اسید سولفوریک محتوی آن به داخل حمام آب بریزد بعلاوه , باید دارای یک دستگاه تنظیم حرارت باشد تا بتوان حمام آب را روی درجه حرارت مورد نظر, یعنی 65 تا 70 درجه سانتی گراد, تنظیم نمود.
5- جایگاه چوبی , فلزی یا پلاستیکی برای چربی سنجها.
6- وسائل لازم برای شستشوی چربی سنجها.
معرفهای لازم برای آزمایش: معرفهای لازم برای سنجش چربی به روش ژربر عبارتند از :
1- اسید سولفوریک, به وزن مخصوص 005/0 820/1 در 20درجه سانتی گراد. این اسید را میتوان با رقیق نمودن اسیدسولفوریک تجارتی به وزن مخصوص 840/1 تهیه نمود, بدین ترتیب که اسید سولفوریک تجارتی را به نسبت 90 تا 91 درصد به آهستگی با آب رقیق نموده و پس از سرد شدن آن را در شیشه های قهوه ای ریخته و برای آنکه بخار آب موجود در هوا را به خود جذب ننماید در آن را محکم میبندیم. بنا به عقیده Schulz , اسید سولفوریکی که در روش ژربر بکار برده میشود نباید در هر 100 میلی لیتر بیش از 50میلی گرم نیتریت و نیترات(بر حسب )داشته باشد, در غیر این صورت در حین عمل در داخل چربی سنج مقداری گاز تولید شده و ایجاد کف مینماید و در نتیجه چوب پنبه ها به خارج رانده میشوند.
2- الکل آمیلیک :
به وزن مخصوص 810/0 تا818/0 (حد متوسط 815/0)و نقطه جوش2 130 درجه سانتی گراد.
الکل آمیلیک باید خالص, بی رنگ و عاری از فورفورول) (Furfurol,- باشد.
برای سهولت تشخیص ستون چربی و جلوگیری از تکرار اضافه نمودن الکل آمیلیک میتوان الکل را به رنگ گلی یا سبزرنگ نمود.
طرز عمل: قبل از شروع آزمایش, باید درجه حرارت نمونه ها را به تقریباً 20 درجه سانتی گراد رسانید و برای اینکه چربی در تمام نمونه یکنواخت گردد باید آن را بهم زده و در عین حال از ایجاد کف جلوگیری نمود. در هر صورت, در موقع برداشت شیر نباید به هیچ وجه کف وارد پیپت گردد. سپس بتعداد نمونه ها چربی سنج تمیز و خشک برداشته شماره نمونه ها را در قسمت مات آمپول نوشته و چربی سنجها را در جایگاه خود قرار می دهیم, بطوریکه امپول رو به پائین قرار گیرد و در هر یک از آنها 10 میلی لینر اسید سولفوریک میریزیم, بطوریکه گلوی چربی سنج آغشته نگردد. برای اینکار چنانگه قبلاً نیز ذکر گردید, میتوان از پیپتهای حبابدار 10 میلی لیتری یا پیمانه استفاده نمود. بعد با یک پیپت 11 میلی لیتری بدقت 11 میلی لیتر شیر برداشته و به آهستگی وارد چربی سنج مینماییم.( در بعضی از ممالک چنانچه بعداً نیز خواهیم دید, بجای 11 میلی لیتر 75/10 , 77/10 , 80/10 یا 94/10 میلی لیتر شیر برداشت می نمایند). برای اینکه شیر به آرامی از جدار گلوی چربی سنج جریان یافته و روی اسید سولفوریک قرار گیرد و از ایجاد فعل و انفعال و تولید رنگ قهوه ای در حد فاصل اسید سولفوریک و شیر جلوگیری شود, باید نوک پیپت را بطور مورب در مقابل جدار گلوی چربی سنج قرار داده و با حرکت انگشت سبابه در انتهای پیپت ابتدا قطره قطره و سپس سریعتر شیر را به داخل چربی سنج وارد نمود. حال یک میلی لیتر الکل آمیلیک نیز به چربی سنج اضافه مینماییم.
چنانکه قبلاً نیز اشاره گردید, در بعضی از آزمایشگاههای بزرگ, برداشت و توزیع اسید سولفوریک, شیر و الکل آمیلیک به وسیله دستگاههای خودکار صورت میگیرد. طرز کار با این دستگاه بدین ترتیب است که 24 یا 36 چربی سنج را در جایگاه خود قرار داده و در دستگاه میگذاریم و اهرم دستگاه را بحرکت در میاوریم. پمپ خلأ اسیدسولفوریک را مستقیماً از داخل مخزن آن مکیده و پیپت هایدستگاه را پر مینماید. وقتی اهرم را رها نماییم, اسید سولفوریک اضافی بداخل مخزن برمیگردد. سپس اهرم دیگری را بحرکت در میاوریم و بدین ترتیب در هر یک از چربی سنجها 10 میلی لیتر اسید سولفوریک داخل می گردد. بعد از اینکه ردیف اول چربی سنجها پر شد, ردیف دوم را نیز بهمین ترتیب پر مینماییم. برای توزیع شیر و الکل آمیلیک نیز به همین ترتیب عمل میشود. در مورد شیر 12 یا 18 شیشه حاوی نمونه مورد آزمایش را در دستگاه وارد مینماییم.
بطوریکه هر یک از لوله های دستگاه در یک شیشه وارد گردد. در مورد الکل آمیلیک عیناً مانند اسید سولفوریک عمل می شود.
بعد از اینکه الکل امیلیک به چربی سنج وارد گردید, چربی سنجها را با چوب پنبه یا درفشنگی مسدود می نماییم. چنانچه چوب پنبه بکار برده شود, چوب پنبه را با حرکت چرخش تا نیمه وارد گلوی چربی سنج مینماییم. در مورد درهای فشنگی, ابتدا شستی یا کلید مخصوص را وارد کرده و قسمت لاستیکی ان را می کشیم بدین ترتیب درفشنگی به راحتی داخل گلوی چربی سنج می گردد.
حال اگر شستی را بیرون بیاوریم, محکم به گلوی چربی سنج خواهد چسبید. بعد از اینکه چربی سنجها بسته شد, بایدآنها را تکان داد. چنانچه تعداد چربی سنجها کم باشد, این عمل را با دست انجام میدهیم, بدین ترتیب که با استفاده از یک قطعه پارچه چربی سنج را با کف دست گرفته انگشت شست را روی چوب پنبه قرار داده و با انگشتهای دیگر چربی سنج را محکم گرفته و به شدت تکان میدهیم. استفاده از پارچه برای جلوگیری از سوزش دست است زیرا حین تکان دادنع فعل و انفعال شروع شده و درجه حرارت گاهی تا 80 درجه سانتی گراد میرسد. وقتی تعداد آزمایش زیاد باشد, میتوان چربی سنجها را مستقیماً با جایگاه آنها تکان داد. برای این کار سرپوش مخصوص را روی جایگاه گذاشته و با دو دست چربی سنجها را تکان میدهیم. تکان دادن چربی سنجها باید آنقدر ادامه یابد تا تمام کازئین موجود در شیر در اسید سولفوریک حل گردد. بعلاوه, برای اینکه اسید سولفوریکی که در ستون چربی سنج و آمپول انتهایی وارد شده نیز با تمام مایع مخلوط گردد, گاهی اوقات باید چربی سنجها را وارونه نمود و این عمل را چندین بار تکرار کرد.
در آزمایشکاههای بزرگ میتوان از بهم زن الکتریکی نیز برای تکان دادن و بهم زدن چربی سنجها استفاده نمود.
بعد از اینکه تمام چربی سنجها بقدر کافی تکان داده شدند, باید دقت نمود که سطح مایع در ستون مدرج چربی سنجها قرارگیرد. در غیر اینصورت با تغییر وضع چوب پنبه یا در فشنگی میتوان سطح مایع را در ستون مدرج قرار داد.در مورد درهای فشنگی معمولاً به این عمل احتیاج نیست زیرا حجم آنها طوری محاسبه شده است که سطح مایع بخودی خود در ستون مدرج قرار میگیرد.
واکنش اسید سولفوریک و شیر در حین عمل تولید حرارت میکند و در نتیجه چربی سنجها گرم میشوند و تا هنگامیکه چربی سنجها هنوز گرم هستند باید به ترتیب آنها را در صفحه سانتریفوژ قرار داد, بطوریکه آمپول چربی سنج متوجه مرکز و انتهای چوب پنبه یا درفشنگی در ته لوله های سانتریفوژ قرار گیرند.
باید توجه داشت که در داخل سانتریفوژ همیشه تقارن چربی سنجها حفظ گردد و چنانچه تعداد چربی سنجها فرد باشد, باید یک چربی سنج را پر از آب کرده و بدین ترتیب تعداد آنها را زوج نمود تا تقارن سانتریفوژ برقرار شود. اگر چربی سنجها سرد شده باشند, باید ابتدا چند دقیقه آنها را در حمام آب 65 تا 70 درجه سانتی گراد قرار داده و سپس وارد سانتریفوژ نمود, در غیر اینصورت چربی کاملاً جدا نخواهد شد.
چربی سنجها باید مدت 3 تا6 دقیقه با دور 1000 تا 1200 بچرخند بعد آنها را از سانتریفوژ بیرون آوردهو 5 تا 10دقیقه در حمام آب 65 تا70 درجه سانتی گراد قرار میدهیم بطوریکه امپول چربی سنج بطرف بالا باشد و ستون چربی کانلاً روشن و واضح گردد. بدین جهت سطح آب باید اندازه ای باشد که ستون مدرج چربی سنج در آب قرار گیرد. پس از خروج از حمام آب میتوان نتیجه را قرائت نمود. برای اینکار باید سطح تماس اسید را با چربی روی خط یکی از درجه ها مثلاً صفر, 1, 2 یا 3 درصد آورده سپس ابتدا درجه های کامل و بعد اجزای آنها را قرائت نمود. برای تطبیق ستون چربی یا درجه بندی چربی سنج, در مورد چوب پنبه با چرخانیدن آن بطرف بالا و پایین و در مورد درهای فشنگی مطابق زیر عمل مینماییم.
بدین ترتیب که شستی را وارد سوراخ درفشنگی کرده و با فشار انگشت شست روی شستی ستون چربی را در مقابل یکی از خطوط درجه های قرار میدهیم. باید دقت نمود که چربی در امپول انتهی چربی سنج وارد نشده باشد.
سطح فوقانی طبقه چربی از محل تماس پایین ترین نقطه هلال با یکی از درجه ها یا اجزای انها حساب میشود. اگر محل تماس بین دو خط قرار گیرد,5/0 خوانده میشود یا بعبارت دیگر قرائت نتیجه با تقریب 05/0 انجام میشود. چنانچه در موقع قزائت نتیجه در ستون چربی حباب هوا مشاهده گردد, مجدداً باید چربی سنجها را در حمام آب قرار داد ت حبابها کاملاً از بین بروند.
نتیجه گیری:
اگر n-nتحتانی ترین سطح هلال ستون چربی و سطح پایین چربی باشد, مقدار درصد چربی عبارت خواهد بود از: n
مثلاً در شکل(23)نسبت درصد چربی 2 – 4/5 یا 4/3میباشد . دقت روش ژربر بطوریکه قبلاً نیز اشاره شد 05/0 درصد است. برای بدست آوردن دقت بیشتر باید از یک نمونه شیر 10 آزمایش پشت سر هم انجام داده و حد متوسط نتایج حاصله را بعنوان نسبت درصد چربی نمونه مورد آزمایش محسوب نمود.
روش ژربر در مورد شیرهای هموژنیزه نتایج صحیح و دقیق بدست نمی دهد مگر اینکه نمونه را چندبار سانتریفوی کرده و هربار در حمام آب گذاشت تا اینکه نتیجه ثابت بدست آید. بدین جهت, بهتر است نسبت درصد چربی اینگونه شیرها را با روش وزنی تعیین نمود.
توضیح درباره درجه بندی چربی سنجها و قرائت نتیجه:
در روش ژربر همیشه این سوال پیش می آید که ستون مدرج چربی سنج نسبت درصد چربی را برحسب گرم در 100گرم یا گرم در 100 میلی لیتر شیر نشان میدهد این موضوع در سالهای اخیر مورد مطالعات زیادی قرار گرفته است. بنا بعقیده Koestler وLoertscher, چنانچه 11 میلی لیتر شیر برداشت شود, قرائت چربی سنج نسبت درصد چربی رابر حسب گرم در 100میلی لیتر شیر نشان می دهد.این امر بخصوص در مورد چربی سنجهای ساخت ژربر که طبق مقررات خاصی ساخته می شوند کاملاً صادق است. بدین ترتیب برای محاسبه نسبت درصد چربی شیر بر حسب گرم در 100گرم میتوان نتیجه حاصله را به دانسیته شیر یعنی تقریباً03/1 بخش نمود.
بطوریکه بعداً نیز خواهیم دید, فدراسیون بین المللی شیر روش Rose-Gottlieb را بعنوان روش استاندارد بین المللی و مرجع مقایسه انتخاب نموده است. این روش مانند سایر روشهای وزنی نسبت درصد چربی را بر حسب گرم در لیتر نشان میدهد.
بدین جهت اخیراً در پاره ای از کشورها سعی سده است که نتایج حاصله از روش ژربر را به نتایج حاصله از روش استاندارد بین المللی نزدیک نمایند. این عمل به شکل زیر امکان پذیر است:
1- کاهش حجم پیپتهای معمولی 11 میلی لیتری به 75/10, 77/10, 80/10 و 94/10 میلی لیتر با حفظ درجه بندی معمولی چربی سنجها.
2- تغییر درجه بندی چربی سنجها با حفظ پیپتهای معمولی 11 می
لی لیتری. مثلاً در فرانسه چربی سنجهایی بنام PK بکار برده میشود که به 6 و7درصد درجه بندی شده و نسبت چربی را بر حسب گرم در چربی 100گرم شیر نشان می دهند. در حالیکه در هلند پیپتهای 77/10میلی لیتری, در اژرلند پیپتهای 80/10 و در انگلستان پیپتهای 94/10 میلی لیتری بکار برده میشود. در ایران پیپتهای 75/10 میلی لیتری و چربی سنجهای معمولی ژربر استاندارد گردیده است(به استاندارد اندازه گیری چربی شیر به روش ژربر مراجعه شود).
اشکالات کار: گاهی اوقات, بین چربی و اسید طبقات سیاه رنگی تشکیل می گردد این اشکال در اثر این بوجود میابد که یا شیر روی اسید بد قرار گرفته یا اسید دارای ناخالصی بوده یا ذراتی از چوب پنبه جدا گردیده استدر چنین مواردی بهتر است آزمایش دوباره تکرار گردد. بعضی مواقع چربی کاملاً جدا نمیشود علت این امر این است که یا چربی سنج سرد شده یا مقدار الکل آمیلیک کافی نبوده است در حالت اول کافیست چربی سنج را دوباره گرم کرده و در حالت دوم بهتر است آزمایش مجدداً تکرار گردد.
شستشوی چربی سنجها: شستشوی چربی سنجها باید بلافاصله پس از اتمام آزمایش و تا هنگامیکه هنوز گرم هستند انجام گیرد زیرا شستشوی چربی سنجهایسرد بمراتب مشکلتر است. برای شستشوی چربی سنجها ابتدا درهای آنها را برداشته و مایع محتوی آنها را در یک ظرف چینی یا پلاستیکی خالی میکنیم, سپس چربی سنجها را در آب گرم 40تا 50درجه سانتی گراد فرو برده و چند بار پر و خالی مینماییم و بالاخره آنها را با آب سرد شسته و وارونه, بطوریکه آمپول انتهایی بطرف بالا قرار گیرد, در جایگاه خود میگذاریم تا کاملاً خشک شود. اگر در آب شستشو مقداری سود وارد کنیم و چربی سنجها را همیشه بموقع خالی نماییم, احتیاج به استعمال برس و غیره نیست. به کمک حمام فوکوما نیز می توان 36 چربی سنج را در مدت 1 تا 2 دقیقه کاملاً شستشو نمود.
توجه: الکل آمیلیکی که در روش ژربر بکار برده میشود باید عاری از چربی باشد بدین جهت هر بار که الکل آمیلیک جدید وارد آزمایشگاه میگردد باید از نقطه نظر چربی مورد آزمایش قرار گیرد.برای این کار 10 میلی لیتر اسیدسولفوریک ژربر در یک چربی سنج کاملاً تمیز و بدون چربی وارد نموده 11 میلی لیتر آب و یک میلی لیتر الکل آمژلیک به آن اضافه نموده مطابق روش ژربر عمل مینماییم. در ستون چربی سنج به هیچ وجه نباید چربی ملاحظه گردد.
