مقاله تاریخچه تربیت معلم در آموزش و پرورش word دارای 21 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد مقاله تاریخچه تربیت معلم در آموزش و پرورش word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله تاریخچه تربیت معلم در آموزش و پرورش word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن مقاله تاریخچه تربیت معلم در آموزش و پرورش word :
تاریخچه تربیت معلم در آموزش و پرورش
توجه به آداب معلمی از دیرباز در فرهنگ اسلامی و ایرانی ما جایگاه خاصی داشته است . لیکن تا آغاز حکومت مشروطه در ایران ، دولت مرکزی برای تأسیس مدرسه و تربیت معلم هیچگونه مسئولیتی برای خود قائل نبوده و هر مدرسه متولی مخصوص داشت که از محل درآمد موقوفات مدرسه ، امور مختلف مدرسه را اداره مینمود . معلمان از میان طلاب ساعی و با استعداد انتخاب میشدند . این طلاب از استادان خود اجازه نامهای ( که در پشت صفحه اول یا آخر یکی از کتابها به خط استاد نوشته شده بود دریافت کرده بودند ) که در واقع « دانشنامه یا گواهینامه » بود و سند معتبری برای معلم جهت تدریس محسوب میشد .
در کنار این مدارس مکتبخانههایی نیز وجود داشت که فرزندان عامه مردم در آن به تحصیل میپرداختند و خود را برای ورود به مدارس آماده میکردند .
مکتبداری یک حرفه خصوصی بود و هر روحانی محلهای که حوصله و آمادگی برای تعلیم به کودکان را داشت ، بی هیچگونه قید و شرط و اجازهنامهای به شغل معلمی و مکتبداری میپرداخت . هریک از شاگردان ماهانه مختصری برای تحصیل میپرداختند این مبلغ برای زندگی بسیار ساده معلمان کافی نبود . لیکن آنها کار معلمی را با علاقه انجام میدادند .
پس از تأسیس « دارالفنون » در سال 1229 هجری شمسی و ایجاد و گسترش مدارس جدید از قبیل مشیریه ، رشدیه ، ادیب ، سادات ، اسلام ، اقدسیه ، علمیه ، کمالیه ، مروت ، سلطانی ، شرف ، دانش و … نیاز به معلم برای تدریس در مدارس به ویژه معلمانی که با اصول تعلیم و تربیت جدید آشنا باشند به خوبی احساس میشد . اولین اقدام رسمی در زمینه تربیت معلم ، تصویب قانونی در اردیبهشت ماه سال 1290 توسط مجلس شورای ملی بود . در این قانون اصول اولیه تربیت اطفال مطرح شده بود . طبق قانون مزبور برای اولین بار مجوز اعزام 30 نفر جهت ادامه تحصیل به خارج از کشور صادر شد که از این تعداد 15 نفر یعنی نیمی برای معلمی ( رشته تعلیم و تربیت ) و 8 نفر برای تحصیل در علوم نظامی ، 7 نفر برای رشته مهندسی انتخاب شدند . در همین سال برای افزایش سطح سواد معلمان موجود در تهران کلاسهای مخصوصی در مدرسه دارالفنون تشکیل گردید که در برنامه درسی آن علاوه بر دروس علوم و ادبیات ، برای اولین بار دروس دیگری تحت عنوان « اصول تعلیم » افزوده شده بود تا معلمان از اصول اولیه برای تربیت اطفال مطلع گردند .
اقدام مهم دیگری که در راه تربیت و تأمین معلمان مدارس ابتدایی و متوسطه صورت پذیرفت تصویب قانون تأسیس « درالمعلمین مرکزی » ( دارالمعلمین و دارالمعلمات ) در سال 1297 توسط مجلس شورای ملی بود . از این تاریخ ایجاد مراکز تربیت معلم زن و مرد صورت قانونی به خود گرفت . دارالمعلمینِ مرکزی مدرسهای دولتی و رایگان بود و تحت نظر وزارت معارف اداره میشد رئیس آن توسط شخص وزیر انتخاب و منصوب میگردید . وظیفه آن تأمین معلم برای مدارس ابتدایی و دوره اول متوسطه بود . بنابراین به دو قسمت ابتدایی ( تأمین معلم برای 4 سال اول دوره ابتدایی ) و عالی ( تأمین معلم برای سال پنجم و ششم ابتدایی و دوره اول متوسطه ) تقسیم میگردید دوره تحصیل در قسمت ابتدایی سه سال ( 2 سال نظری و یکسال عملی ) و در قسمت عالی چهارسال ( 3 سال نظری و یکسال عملی ) به طول میانجامید .
شرط ورود به هر دو قسمت داشتن گواهینامه ششساله ابتدایی و سن متقاضیان برای ورود به قسمت ابتدایی بین 17 تا 21 سال و برای ورود به قسمت عالی بین 18 تا 22 سال تعیین شده بود . پس از پایان مدت تحصیل به فارغالتحصیلان « تصدیقنامه معلمی » برای تدریس در ابتدایی یا متوسطه اعطاء میگردید و موظف بودند پس از فراغت از تحصیل به مدت 10 سال در وزارت معارف تعهد خدمت خود را انجام دهند . نخستین مرکز تربیت معلم به نام « دارالمعلمین مرکزی » با ریاست ابوالحسن فروغی و معاونت اسماعیل مرآت تشکیل شد پس از آن با توجه به احساس نیاز به تربیت معلمان زن جهت تدریس در مدارس دخترانه ، اولین مرکز تربیت معلم دختران به نام « دارالمعلمات » به نظامت خانم نشاطالسلطنه دختر صفی علیشاه تأسیس شد .
در فروردین ماه 1306 اساسنامه « دارالمعلمین شبانه اکابر » به تصویب شورای عالی معارف رسید . هدف از تأسیس این مراکز رفع نقایص تدریس معلمان ابتدایی بود و دوره تحصیل آن یکسال بود و در صورت عدم موفقیت معلمان در امتحانات آن ، از شغل معلمی محروم میشدند .
در مهرماه 1306 اساسنامه دوره تحصیلات فنی « دارالمعلمین ابتدایی ولایات و ایالات » به تصویب شورای عالی معارف رسید هدف از آن ، تأمین معلمان مدارس ابتدایی استانها و شهرهای ایران بود . متقاضیان شغل معلمی با مدرک دوره اول متوسطه وارد این مراکز شده و در صورتی که دوره یکساله را با موفقیت بگذرانند . به آنان « گواهی فارغالتحصیلی معلمی » اعطاء میشد .
در سال 1307 قانون فرستادن دانشجو به خارج از کشور برای تحصیل در دانشگاههای معتبر اروپا به تصویب رسید به موجب این قانون ، دولت موظف شد تا 6 سال ، هر سال صد نفر از میان فارغالتحصیلان دبیرستانها انتخاب و به اروپا اعزام نماید. 35% از این دانشجویان به موجب قانون بایست در رشته تعلیم و تربیت تحصیل کنند و برای معلمی آماده شوند .
به منظور گسترش دبیرستانها و تربیت و تأمین دبیران مورد نیاز آن در سال 1307 دارالمعلمین مرکزی به « دارالمعلمین عالی » تبدیل گردید و برنامه تربیت معلم متوسطه بنیانگذاری شد اساسنامه و برنامه دارالمعلمین عالی در سال 1308 به تصویب شورای عالی معارف رسید . دارالمعلمین عالی مشتمل بر دو قسمت علمی و ادبی بود که قسمت ادبی شامل رشتههای فلسفی ، ادبیات ، تاریخ و جغرافیا و قسمت علمی شامل رشتههای فیزیک ، شیمی ، طبیعیات و ریاضیات بود . دوره تحصیلات دارالمعلمین عالی 3 سال در نظر گرفته شده بود و دارندگان گواهینامه کامل متوسطه رشته ادبی و علمی میتوانستند در رشته ادبی یا علمی این مؤسسه برای تحصیل ثبتنام کنند . طبق اساسنامه ، تدریس دروس علوم تربیتی از مهرماه سال 1311 در دارالمعلمین عالی اجرا گردید و دانشجویان این مرکز باید علاوه بر تحصیل در رشته خود مواد علوم تربیتی را نیز فراگرفته و امتحان دهند . مواد علوم تربیتی شامل 6 درس و هرکدام به میزان 2 ساعت در هفته بود . این دروس عبارت بودند از :
1- معرفت النفس از لحاظ تربیتی 2- فلسفه تربیت 3- علم اجتماع از لحاظ تربیت
4- تاریخ تعلیم و تربیت 5- مبانی تعلیمات متوسطه 6- اصول تعلیم و تربیت
دانشجویان مختار بودند که این دروس را در مدت 3 سال همراه با مواد رشته تحصیلی خود و یا در مدت یکسال به طور مستقیم بگذرانند . براساس « قانون استخدام فارغالتحصیلان دارالمعلمین عالی » این فارغالتحصیلان با رتبه 4 به استخدام در میآمدند ، در صورتی که سایر کارکنان دولت با رتبه 3 استخدام میشدند . وزارت معارف مکلف بود فارغالتحصیلان دارالمعلمین عالی را در مدارس دولتی به خدمت بگمارد و دولت نمیتوانست این فارغالتحصیلان را تا مو قعی که وزارت معارف به آنان نیازمند بود در هیچیک از ادارات خود به خدمت بپذیرد. محل دارالمعلمین عالی در باغ نگارستان ( حوالی میدان بهارستان ) قرار داشت . استادان دارالمعلمین عالی عبارت بودند از :
1- عباس اقبال آشتیانی ، معلم جغرافیای انسانی و تاریخ ( فارغالتحصیل از دانشگاه پاریس )
2- میرزا احمد بهمنیار ، معلم زبان و ادبیات عرب و معلم مدرسه عالی سپهسالار 3- اسداله بیژن ، معلم علوم تربیتی ( فارغالتحصیل از دانشگاه کلمبیا ) 4- محمود حسابی ، معلم فیزیک ( فارغالتحصیل از دانشگاه پاریس ) 5- ابوالقاسم ذوالریاستین ، معلم گیاهشناسی و کشاورزی ( فارغالتحصیل از مدرسه کشاورزی پاریس ) 6- رضا زاده شفق ، معلم تاریخ و فلسفه ( فارغالتحصیل از دانشگاه برلن )
7- عبدالحسین شیبانی ، معلم تاریخ و وزیر اسبق معارف 8- سید کاظم عصار ، معلم حکمت قدیم
9- بدیعالزمان فروزانفر ، معلم ادبیات فارسی 10- مسعود کیهان ، معلم جغرافیا و وزیر اسبق جنگ
ضمناً 8 نفر از اساتید این مرکز را معلمان فرانسوی که فارغالتحصیل دانشسرای عالی پاریس بودند تشکیل میدادند .
از قوانین مهم دیگری که برای تربیت و تأمین معلمان مدارس ابتدایی و متوسطه وضع شده است
« قانون تربیت معلم » میباشد . این قانون در اسفندماه 1312 به تصویب رسید و به موجب آن دولت مکلف شد از اول فروردین ماه 1313 تا مدت 5 سال ، 25 باب دانشسرای مقدماتی و یک باب دانشسرای عالی دختران در تهران و در ولایات تأسیس و دانشسرای عالی پسران را نیز تکمیل نماید . در این قانون عنوانهای « آموزگار » برای معلم دوره ابتدایی ، « دبیر » برای معلم دوره متوسطه ، « هنرآموز » برای معلم هنرستان و « استاد » برای معلم مدارس عالی دانشگاه وضع گردید . براساس این قانون شرط ورود به دانشسراهای مقدماتی داشتن تحصیلات سه ساله متوسطه و شرط ورود به دانشسراهای عالی داشتن گواهینامه کامل متوسطه بود . دانشسراهای مقدماتی برای مدارس ابتدایی آموزگار ، و دانشسرای عالی برای دانشسراهای مقدماتی و دبیرستانها معلم ، و برای مدارس ، مدیر و بازرس و برای وزارت معارف اعضای فنی تربیت میکند. رؤسا و استادان دانشسرای عالی باید درجه دکتری و رؤسای دانشسراهای مقدماتی باید لیسانس دانشسرای عالی باشند .
همچنین در این قانون مقرر شده بود که به آموزگاران و دبیران حق تأهل ، حق مسکن و فوقالعاده خارج از مرکز نیز پرداخت شود . مفاد این قانون و اجرای آن موجب گردید تا افراد بهتر جذب شغل دبیری شوند . حقوق و مزایای دبیران از همه ادارات بیشتر شود و زمینههای گسترش مراکز تربیت معلم در تهران و دیگر استانها و شهرها فراهم آید .
برابر مفاد « قانون تربیت معلم » دانشسراها باید شبانهروزی و رایگان باشند . مدت تحصیل در دانشسراهای مقدماتی 2 سال و در دانشسرای عالی 3 سال تعیین شده بود . گواهینامه دانشسرای مقدماتی از لحاظ استخدامی معادل دیپلم کامل متوسطه و دانشنامه پایان تحصیلات دانشسرای عالی معادل با لیسانس بوده است . برای هریک از دانشسراها یک دبستان یا یک دبیرستان ضمیمه پیشبینی شده بود که شاگردان سال دوم باید در آنجا تمرین معلمی را انجام دهند . طبق آئیننامه اجرایی این قانون ، نخستین دانشسراهای مقدماتی در شهرهای تهران ، تبریز ، اصفهان ، شیراز ، کرمان ، مشهد ، رشت ، بیرجند ، ارومیه ، بروجرد ، کرمانشاه ، اهواز و یزد تأسیس شد . با تأسیس دانشسراهای مقدماتی ، دارالمعلمین و دارالمعلمات تعطیل گردید.
برابر « قانون تربیت معلم » در سال 1312 دارالمعلمین عالی به « دانشسرای عالی » تغییر نام یافت که بعد از تأسیس دانشگاه تهران در سال 1313 بخش ادبی آن به دانشکده ادبیات و بخش علمی آن به دانشکده علوم تبدیل شد به عبارت دیگر دانشسرای عالی عملاً استقلال خود را از دست داد و اداره آن تحت نظارت دانشگاه ادامه یافت . در سال 1334 دانشسرای عالی از دانشکده ادبیات و علوم مجزا گردید و در سال 1338 قانون « استقلال دانشسرای عالی » به تصویب رسید . به موجب این قانون دانشسرای عالی برای تربیت دبیران مورد نیاز کشور تأسیس شد . برابر این قانون دانشسرای عالی دارای شخصیت حقوقی بوده و به صورت یک مؤسسه مستقل زیر نظر مستقیم وزیر فرهنگ اداره میشد . از وظایف پیشبینی شده در این قانون ، دانشسرای عالی علاوه بر تربیت دبیر مکلف است که رشتههای تعلیماتی مخصوص برای تربیت مدیران و بازرسان مدارس و دیگر کارمندان تعلیماتی دایر کند.
داوطلبان تحصیل در دانشسرای عالی از میان فارغالتحصیلان دوره کامل متوسطه و یا لیسانسیههای رشتههای مورد نیاز از طریق مسابقه انتخاب میشدند دوره تحصیلات برای فارغالتحصیلان متوسطه
حداقل 3 سال و برای لیسانسیهها حداقل یکسال بوده است به فارغالتحصیلان دانشسرای عالی « دانشنامه معلمی » اعطا میگردید . برابر مفاد همین قانون همه ساله عدهای از آموزگاران شاغل به خدمت که دارای گواهینامه کامل متوسطه و 5 سال سابقه آموزشی بودند ، از طریق آزمون انتخاب و به دانشسرای عالی معرفی میشدند. این داوطلبان پس از فراغت از تحصیل موظف بودند حداقل 5 سال در همان حوزهای که انتخاب شده بودند خدمت نمایند .
به موجب « قانون تعلیمات اجباری » مصوب سال 1322 دانشسراهای مقدماتی در مناطق مختلف کشور به تدریج توسعه یافت و براساس این قانون کلاسهای کمک آموزگاری نیز برای رفع کمبود آموزگار تشکیل گردید . این کلاسها به دو صورت برگزار میشد دوره 2 ساله که شرط ورود به آن داشتن گواهینامه تحصیلات ششم ابتدایی بود و دوره یکساله که برای دارندگان گواهینامه سوم متوسطه تشکیل میگردید . لیکن به دلیل ضعف دارندگان گواهینامه ششم ابتدایی ، از سال 1324 شرط اصلی ورود به این کلاسها داشتن گواهینامه سوم متوسطه تعیین شد .
در سال 1325 « اساسنامه کلاسهای تربیت معلم » به تصویب رسید که به موجب آن مقرر شد به طور آزمایشی در تهران کلاس تربیت معلم تأسیس شود . شرط ورود به این کلاسها داشتن گواهینامه پنجم متوسطه و مدت تحصیل یکسال پیشبینی شده بود و فارغالتحصیلان آن گواهینامه ششم متوسطه علوم تربیتی دریافت میکردند .
در سال 1327 به منظور تأمین و تربیت معلمان ورزش برای مدارس کشور ، اساسنامه دانشسراهای تربیت بدنی به تصویب شورای عالی فرهنگ رسید و دانشسراهای تربیت بدنی تأسیس شد شرط ورود به این دانشسراها داشتن گواهینامه سوم متوسطه و دوران تحصیل آن 2 سال تعیین شده بود .
در سال 1328 برای تأمین آموزگاران دبستانهای کشاورزی اساسنامه دانشسرای کشاورزی به تصویب رسید و پس از تشکیل 7 باب دانشسرای کشاورزی و 6 باب دانشسرای تربیت بدنی ، فعالیت این دانشسراها عملاً از سال 1343 تعطیل گردید .
در سال 1334 اساسنامه دانشسراهای عشایری به منظور تأمین آموزگاران دبستانهای عشایر به تصویب رسید شرط ورود به این دانشسراها داشتن حداقل مدرک تحصیلی ششم ابتدایی و عشایری بودن تعیین شده بود . که پس از تشکیل دوره راهنمایی ، فارغالتحصیلان سوم راهنمایی نیز در این دوره پذیرفته میشدند مدت تحصیل در این دانشسراها یکسال بود .
در سال 1338 به منظور تأمین آموزگاران مورد نیاز دبستانهای کشور دوره یکساله تربیت معلم تأسیس شد شرط ورود به این دوره داشتن دیپلم کامل متوسطه بود و به فارغالتحصیلان آن فوق دیپلم داده میشد با شروع کار سپاهیان دانش پسر در سال 1341 ، کلاسهای تربیت معلم یکساله پسران تعطیل شد و با ایجاد برنامه سپاهیان دختر در سال 1347 ، دوره یکساله تربیت معلم منحل گردید .
برابر مصوبه سال 1341 اساسنامه دوره تربیت معلم فنی و حرفهای به تصویب شورای عالی فرهنگ رسید . هدف از این دوره تربیت معلمان مورد نیاز آموزشگاههای حرفهای بود .
در سال 1343 طبق اساسنامه مربوط « دانشسرای عالی صنعتی » تأسیس شد . هدف از تأسیس این دانشسرا تربیت دبیران فنی در رشتههای مختلف جهت تدریس در هنرستانها بود . دانشسرای عالی صنعتی به تدریج تغییر هدف داد و به دانشگاه علم و صنعت تبدیل شد .
در سال 1343 دانشسرای عالی که در سال 1312 تأسیس شده بود ، منحل شد و به جای آن « سازمان تربیت معلم و تحقیقات تربیتی » به وجود آمد . این سازمان دارای سه مؤسسه : تربیت دبیر ، تربیت مدیر و راهنمای تعلیماتی و مؤسسه تحقیقات و مطالعات تربیتی بود .
در سال 1346 مجدداً دانشسرای عالی دایر شد و مؤسسه تدریس ریاضیات به سه مؤسسه قبلی افزوده شد و اختیارات آموزش و پرورش در مورد دانشسرای عالی به عهده وزارت علوم و آموزش عالی نهاده شد .
در سال 1347 اساسنامه مرکز تربیت معلم کودکان استثنایی به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش رسید . دارندگان دیپلم کامل متوسطه با گذراندن یکسال تحصیلی در این مراکز به تدریس در مدارس ابتدایی کودکان استثنائی میپرداختند .
در سال 1349 دانشسراهای راهنمایی تحصیلی در تهران و شهرستانهای رشت ، تبریز ، همدان ، کرمانشاه ، اهواز ، شیراز ، کرمان ، مشهد ، اصفهان و ساری تأسیس شد . تأسیس این دانشسراها با توجه به تغییر ساختار آموزش و پرورش در سال 1345 و پیشبینی دوره راهنمایی تحصیلی در نظام آموزش و پرورش ایران صورت گرفت . در این مراکز ابتدا رشتههای تحصیلی علوم تجربی ، ریاضی ، علوم انسانی ، حرفه و فن و زبان خارجی دایر و مدت تحصیل در این مراکز 2 سال معین شد .
به منظور تأمین مربیان مورد نیاز کودکستانها و دوره آمادگی ، مراکزی از سال 1351 در تهران و شهرستانها تأسیس شد . مدت تحصیل در این مراکز ابتدا 6 ماه و سپس به یکسال ( 1000 ساعت ) افزایش یافت . در این مراکز فقط بانوان با مدرک دیپلم متوسطه میتوانستند وارد شوند .
در سال 1352 تشکیلات اداری و آموزشی جدید دانشسرای عالی شامل دانشکده تربیت معلم علوم ، دانشکده تربیت معلم ادبیات و علوم انسانی و دانشکده علوم تربیتی به تصویب رسید . در سال 1353 دانشسرای عالی به « دانشگاه تربیت معلم » تغییر نام یافت . هدف دانشگاه تربیت معلم ، تربیت معلمان و دبیران متخصص و متعهد در زمینههای مختلف علوم و فنون و ادبیات ، تحقیق و مطالعه در علوم تربیتی ، تربیت مدیران و کارشناسان امور آموزشی و متخصصین راهنمایی و مشاوره و سنجش اندازهگیری ، در زمینههای مختلف آموزش به منظور تجهیز نیروی انسانی لازم و تأمین قسمتی از نیازهای آموزش و پرورش میباشد .
در خردادماه سال 1354 قانون الحاق 2 ماده به « قانون اجازه تأسیس دانشسراهای مقدماتی و عالی » به تصویب رسید به موجب این قانون وزارت آموزش و پرورش میتواند داوطلبان ورود به مراکز آموزشی تربیت معلم از قبیل مراکز تربیت مربی کودک ، دانشسراهای عشایری ، مقدماتی ، راهنمایی تحصیلی ، عالی یا هر مؤسسه آموزشی که وزارت آموزش و پرورش برای تربیت معلم معین کند را از تاریخ اشتغال به تحصیل به عنوان کارآموز بپذیرد و به آنان حقوقی برابر پایه یک گروه مربوط به مدرک تحصیلی لازم جهت ورود به رشته شغلی مورد نظر بپردازد . براساس این قانون مدت تحصیل کارآموزان در صورت استخدام در حکم خدمت آزمایشی محسوب میشود و فارغالتحصیلان این مراکز موظفند دوبرابر مدت سالهای تحصیل خود را در وزارت آموزش و پرورش خدمت کنند .
در سال 1355 اساسنامه و برنامههای دانشسرای مقدماتی مورد تجدید نظر قرار گرفت که براساس آن دارندگان مدرک دوم متوسطه نظر ی نظام جدید ( دهم ) میتوانستند به این دوره وارد شوند و پس از 2 سال تحصیل در دانشسرا به آنان دیپلم کامل در رشته آموزش ابتدایی اعطاء میگردید و دارندگان مدرک دوره اول متوسطه نظام قدیم ( سیکل اول ) پس از 2 سال تحصیل با مدرک پنجم علمی به استخدام وزارت آموزش و پرورش در میآمدند .
شرایط پذیرش در دانشسراهای عشایری نیز تغییر کرد و دارندگان مدرک تحصیلی سوم راهنمایی پس
از 2 سال و دارندگان مدرک پنجم ابتدایی پس ز 4 سال از دانشسرا فارغالتحصیل شده و منحصراً در مناطق عشایری به تدریس میپرداختند .
گرچه دانشسراهای مقدماتی و عالی از مهمترین مراکزی بودهاند که در آنها بیشترین آموزگاران و دبیران از سال 1313 تا سال 1357 ( سال پیروزی انقلاب اسلامی ) تربیت شدهاند ولی بنا به ضرورت مراکز دیگری با روشهای مختلف نیز برای تربیت و تأمین آموزگاران و دبیران و مربیان نیز به وجود آمدند و برخی از آنان پس از مدت کمی فعالیت منحل شدند . این مراکز و روشها عبارت بودند از :
1- دانشسرای تربیت بدنی 2- دانشسرای کشاورزی 3- دانشسرای عشایری 4- تأمین مربیان هنر و موسیفی مدارس 5- تشکیل کلاسهای کمک آموزگاری 6- تربیت معلم دوساله روستایی 7- مراکز تربیت معلم یکساله
8- دوره تربیت معلم حرفهای پسران و دختران 9- تأمین معلمان ابتدایی روستایی از طریق سپاه دانش
10- تأسیس آموزشگاه تربیت معلم روستایی در دزفول 11- مرکز تربیت معلم دینی 12- مرکز تربیت معلم یشیوا ( مخصوص کلیمیان ) 13- دانشسرای راهنمایی تحصیلی 14- تربیت معلم کودکان استثنائی
15- انستیتو مربیان هنری 18- مرکز تربیت مربی کودک
در سال تحصیلی ( 58 – 57 ) یعنی سال پیروزی انقلاب اسلامی مراکز تربیت معلم فعال کشور که تحت پوشش وزارت آموزش و پرورش اداره میشدند عبارت بودند از :
1- مرکز تربیت مربی کودک ( 27 باب ) 2- دانشسرای مقدماتی ( 131 باب ) 3- دانشسرای عشایری ( یک باب ) 4- دانشسرای راهنمایی تحصیلی ( 27 باب ) 5- مرکز تربیت معلم روستایی ( 45 باب )
بلافاصله بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در زمینه تغییر نظام آموزشی و تربیت معلم تصمیمات مهمی اتخاذ گردید . در سال 1358 اساسنامه جدید مراکز تربیت معلم تهیه و در غیاب شورای عالی آموزش و پرورش به تأیید شهید رجایی وزیر آموزش و پرورش رسید با تصویب این اساسنامه فعالیت کلیه مراکز تربیت معلم قدیم اعم از دانشسراهای مقدماتی ، راهنمایی تحصیلی ، مراکز تربیت مربی کودک ، مراکز تربیت معلم روستایی و عشایری عملاً متوقف گردید . بدین معنی که برای سال اول این مراکز ، دانشجوی جدید پذیرفته نشد ولیکن دانشجویان سال دوم تحصیل خود را به اتمام رساندند .