تحقیق بررسی جامعه شناختی مشکلات و موانع ازدواج جوانان 29در20 سال در word دارای 110 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد تحقیق بررسی جامعه شناختی مشکلات و موانع ازدواج جوانان 29در20 سال در word کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق بررسی جامعه شناختی مشکلات و موانع ازدواج جوانان 29در20 سال در word
فصل اول
کلیات تحقیق
1-1-بیان مسئله
1-2 – اهمیت و ضرورت تحقیق
1-3- اهداف تحقیق
1-3-1- هدف اصلی ( کلی )
1-3-2- اهداف جزئی
1-4- کاربرد نتایج تحقیق
1-5- فرضیات تحقیق
1-5-1- فرضیه کلی:
1-5-2-فرضیات جزئی:
1-6- روش تحقیق
1-7- جامعه مورد مطالعه
1-8- محدودیتهای تحقیق
فصل دوم
ادیبات تحقیق
2-1- مفاهیم
2-1-1-اهمیت ازدواج از دیدگاه اسلام:
2-1-2- انگیزه های اصیل ازدواج از دیدگاه اسلام
2-2-واکنش و هوشیاری نسبت به ازدواج
2-3- بررسی نهاد و انواع خانواده
2-3-1-نهاد خانواده
2-3-2- ازدواج و همسر گزینی
2-3-3- نقش خانواده در انتخاب همسر
2-4- آثار و نتایج ازدواج
2-5- انواع و صور ازدواج و همسر گزینی
2-6- عوامل مؤثر بر انتخاب همسر
2-7- انواع همسان همسری
2-8- ازدواج، جوانان و والدین
2-9- عوامل تأثیرگذار بر ازدواج جوانان
2-9-1- شرایط اجتماعی
2-10- شناخت مشکلات و موانع موجود بر سر راه ازدواج
2-10-1- پیوند تأخیر ازدواج
2-10-2- آسیبهای اجتماعی
2-11- یافته ها از سه رویکرد زمانی
2-11- 1- عوامل تعیین کننده موقعیت یا پایگاه اجتماعی
2-12- پیشینه تحقیق
2-12-1- پژوهشهای انجام شده پیرامون موضوع ایران
2-12-2- مطالعات و تحقیقات خارجی پیرامون موضوع
2-13-1- نظریه مبادله اجتماعی
2-13-2- نظریه های مکمل
2-13- نظریه های روانشناسی
2-13-1- نظریات جامعه شناسی در باب ازدواج و تشکیل خانواده
3-14- دیدگاه تکامل گرایی در مورد ازدواج و تشکیل خانواده
3-15- موانع و مشکلات ازدواج و تشکیل خانواده
فصل سوم
روش تحقیق
3-1- نوع روش تحقیق
3-2- متغیرهای مستقل و وابسته
3-3- جامعه آماری و نمونه گیری
3-4- آزمون های آماری
فصل چهارم
یافته های تحقیق
4-1- مقدمه
4-2 استخراج داده ها
4-2-1-بررسی فرضیه 1:رابطه بین اشتغال و ازدواج
4-2-2- بررسی فرضیه 2:رابطه بین مسکن و ازدواج
4-2-3-بررسی فرضیه 3:رابطه بین هزینه های ازدواج و ازدواج
4-2-4- بررسی فرضیه 4:رابطه بین انتظارات و معیارهای انتخاب همسر
4-2-5- بررسی فرضیه 5:رابطه بین درآمد و ازدواج جوانان
4-3-تجزیه و تحلیل دادهها(آمار استنباطی)
4-4-بررسی فرضیه 1:رابطه بین اشتغال و ازدواج
4-5-بررسی فرضیه 2:رابطه بین مسکن و ازدواج
4-6- بررسی فرضیه 3:رابطه بین هزینه های ازدواج و ازدواج
4-7- بررسی فرضیه 4:رابطه بین انتظارات و معیارهای انتخاب همسر
4-8- بررسی فرضیه 5:رابطه بین درآمد ازدواج جوانان
فصل پنجم
نتیجه گیری و پیشنهادات
5-1- نتیجه گیری
5-2-جمع بندی
5-3-پیشنهادات
منابع و ماخذ
ضمائم
بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق بررسی جامعه شناختی مشکلات و موانع ازدواج جوانان 29در20 سال در word
الف- کتب
1- احدی، حسن، محسن نیکچهر. (1374). روان شناسی رشد ،چاپ چهارم، نشر بنیاد: تهران
2- بهشتی، محمد حسین و دیگران، بیتا، شناخت اسلام، دفتر نشر فرهنگ اسلامی تهران
3- بیرو، آلن (1375). فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه باقر ساروخانی، چاپ دوم کیهان؛ تهران
4- جورج، رتیزر .(1383). نظریه جامعه شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ دوم، انتشارات علمی تهران
5- روسو، ژان ژارک (1371) امیل ( آموزش و پرورش) ترجمه منوچهر کیا، چاپ هفتم، گنجینه تهران
6- روژن باوم، هایدی .( 1376). خانواده به منزله ساختاری در مقابل جامعه ترجمه محمد صادق موسوی، چاپ اول، مرکز نشر دانشگاهی
7- ساروخانی، باقر. (1375). مقدمه ای بر جامعه شناسی خانواده انتشارات سروش، تهران
8- سگالین، مارتین .(1370). جامعه شناسی تاریخی خانواده، ترجمه حمید الیاسی، نشر مرکز چاپ اول تهران
9- سیاسی، علی اکبر. (1371). نظریه های شخصیت، دانشگاه تهران؛ تهران
10-شیخی، محمد تقی.(1380). جامعه شناسی زنان و خانواده، شرکت سهامی انتشار تهران
11- صدیق اورعی، غلامرضا.(1373). جامعه شناسی مسائل اجتماعی، جهاد دانشگاهی
12- صدیق، سروستانی، رحمت الله .(1367). آسیب شناسی اجتماعی، چاپ اول، انتشارات آن؛ تهران
13- عمید، حسن .( 1377) فرهنگ فارسی دو جلدی چاپ دوازدهم، امیر کبیر؛ تهران
14- کاظمی خلخالی،زین العابدین (1385)زناشویی راز خوشبختی، ویراستار مرتضی ادودیان نشر محمد؛ تهران
15- کاتوزیان، ناصر(1371) حقوق مدنی خانواده، جلد اول، چاپ اول، بی جا انتشارات مدرس
16- کلاینبرگ، اتو. (1370). روانشناسی اجتماعی ترجمه علی محمد کاردان، جلد اول، چاپ یازدهم اندیشه؛ تهران
17- کاوه، سعید.(1368). روانشناسی ارتباط دختران و پسران، نشر سخن؛ تهران
18- گری، جان .( 1382). پسران مریخی و دختران ونوسی .مترجم، عادل ابراهیمی، چاپ سوم، نسل نو اندیش؛ تهران
19- مندارس، هاندی. (1349). مبانی جامعه شناسی، ترجمه: باهرپرهام، امیرکبیر؛ تهران
20-میشل، آندره (1352) جامعه شناسی خانواده و ازدواج، ترجمه فرنگیس اردلان، دانشگاه تهران؛ تهران
21- مطهری، مرتضی.(1372). اخلاق جنسی در اسلام و جهان غرب، چاپ هفتم، صدرا؛ تهران
22- وثوقی، منصور و نیک خلق علی اکبر.(1372). مبانی جامعه شناسی، خردمند؛ تهران
ب پایان نامه
1- ابراهیمی(1374)بررسی موانع و مشکلات اقتصادی و اجتماعی جوانان در کازرون
2- نظری، هاجر(1389) بررسی جامعه شناسی موانع و مشکلات دختران مجرد شهرکرد
چکیده
موضوع پایان نامه موانع و مشکلات ازدواج جوانان 29-20 در شهر مبارکه می باشد. ازدواج نقش مهمی در زندگی انسان ها دارد و آثار مفیدی بسیاری را در زندگی فردی و اجتماعی آنها بر جای میگذارد، اما در سال های اخیر، جوانان در زمینهی ازدواج با مشکلات زیادی رو به رو هستید. هدف اصلی در این پایان نامه، بررسی و شناخت موانع و مشکلات ازدواج جوانان میباشد
انواع مشکلات موانعی که جوانان با آن روبه رو هستند. از بعد اقتصادی شامل : اشتغال و درآمد، مسکن، مراسم و تشریفات ازدواج، مهریه جهیزیه
موانع اجتماعی، فرهنگی، فردی، روانی
عوامل دیگری در بالا رفتن سن ازدواج و تأخیر آن موثرترند که از ان جملهاند
طولانی شدن دوره تحصیلات، سرگرمیهای خارج از منزل، دگرگون شدن الگوهای ازدواج در جریان توسعه صنعتی و گسترش سرنشینی، گرایش به همان همسری، تغییر در اهداف زناشویی، توقعات فزایندهی دختران، عدم امکان شناخت دختر و پسر از یکدیگر، مشاهده اختلاف به زندگی زناشویی والدین و اطرافیان
مقدمه
در سالهای اخیر مسئله ازدواج و تشکیل خانواده برای جوانان به عنوان یکی از مسائل و پدیده های اجتماعی و فرهنگی مطرح شده است. زیرا یک مسئله و مشکل اجتماعی در کشور است. ازدواج به عنوان یک پدیده اجتماعی است که صاحبنظران تعاریف متعددی از آن کردهاند. کارسون ازدواج را فرآیندی از کنش متقابل بین دو فرد که یک مرد و یک زن که برخی شرایط قانونی را تحقق بخشیدهاند. و مراسمی برای برگزاری زناشویی فرد بر پایه داشتهاند و بطور کلی عمل آنان مورد پذیرش قانون قرار گرفته است، میداند. در ایران مسئله ازدواج از مسائل اجتماعی و فرهنگی زمان معاصر تلقی میشود. زیرا به نظر میرسد و مشکلات، تنگناها و موانع بر سر راه جوانان بر طول سالهای اخیر افزایش یافته است. مشکلات و تنگناهای ازدواج پیچیده و ریشه بر عوامل اقتصادی، اجتماعی، روانی و تفاوت های دو جنس دارد. هدف تحقیق بررسی مشکلات و موانع ازدواج جوانان 29-20 در شهر مبارکه می باشد
روش تحقیق روش پیمایش است. بدلیل این که میتوان نتایج بدست آمده از جامعه نمونه را به کل جامعه اماری تعمیم داد. همچنین برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده میشود. موانع و تنگناهای ازدواج، بنظر میرسد در امر ازدواج موانع و مشکلات متعددی وجود دارد که افزایش انتظارات و توقعات گسترش تشریفات ازدواج، تأیید جهیزیه و مهریه بر افزایش منزلت اجتماعی اجتماعی، فقدان فرصت های شغلی مناسب، مسئله مسکن، فقدان وضعیت اقتصادی مناسب، مذهبی بودن، زیبایی، باسواد بودن، تفاهم اخلاقی، اصالت خانوادگی که هر کدام بحث جداگانهای را میطلبد
ازدواج پیمان تعهدی است که در آن زن و مرد یک تعهد قانونی، شرعی و عاطفی پیمان میبندند تا به تشکیل خانواده در یک زندگی مشترک نیازهای همدیگر را تأمین و نشیب و فرازها و تلخی و شیرینی های زندگی یار همدیگر باشند. با این وجود خانواده سالم، مشروط به برخورداری معماران زوجین آن از سلامت روانی و داشتن رابطهای مطلوب با یکدیگر است. در این راستا مطالعه حاضر به بررسی موانع و مشکلات ازدواج جوانان مبارکه میپردازد و آسیبها و موانع اقتصادی، اجتماعی و فردی از دیدگاه جوانان ارزیابی میشود
1-1-بیان مسئله
بررسی پدیدههای اجتماعی مانند خانواده، ازدواج از جمله مباحث مهم در جامعه شناسی هست و همچنین در جامعه شناسی خانواده به عنوان شاخهای از علوم اجتماعی مسائلی چون تغییرات ساختی و کارکردی در این نهاد اجتماعی، نظم ووجود ارزشها و هنجارهای حاکم برفضای خانواده، تحولات تاریخی همسر گزینی و عوامل مؤثر برآن، سن و میزان ازدواج، ارتباط ازدواج با متغیرهای مختلف و;.. مورد مطالعه و بررسی قرار میگیرد. در این میان پدیده ازدواج و عوامل مؤثر بر آن از جمله دغدغههای جامعه شناسان و محقیقین رشتههای علوم اجتماعی است
ازدواج به عنوان مهمترین و عالیترین رسم اجتماعی برای دستیابی به نیازهای عاطفی افراد همواره مورد تأیید بوده است دلایل اصلی ازدواج عمدتاًًعشق و محبت، داشتن شریک و همراه در زندگی، ارضای نیازهای عاطفی و روانی و افزایش شادی و خشنودی است
ما در جامعهی کنونی شاهد آن هستیم که علیرغم تبلیغاتی که برای ازدواج صورت میگیرد موانع و مشکلاتی پیش پای جوانان قرار دارد از جمله با تدریج با افزایش مهریه، تجملات مراسم ازدواج، جهیزیه و انتظاراتی مانند داشتن ماشین ، مسکن ، تحصیلات و ;.. به عنوان پیش شرطهای ازدواج مطرح میشود
درست است که ازدواج به به طور طبیعی به مجموعهای از عوامل بستگی دارد، ولی این عوامل در جامعه ما تحت تأثیر تغییرات و تحولات و اقتصادی، فرهنگی و نوسازی این مسئله را دچار مشکل ساخته و گاه به صورت معمای لاینحلی در آمده و ازدواج به موقع جوانان را به تأخیر انداخته یا اصولا منتفی میکند باید توجه داشت برای هر انسان سالهای خاصی موعد گزینش همسر به شمار میآید چنانچه این سالها سپری شدند به همان نسبت نیز شانس زوجیت از دست میرود
در پی تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سالهای اخیر به ویژه افزایش شهرنشینی و توسعهی نسبی و روی آوردن دختران به تحصیلات بالاتر تا کم رنگ شدن آداب و رسوم و سنتها هزینه ازدواج و گرانی مسکن و افزایش بیکاری بویژه در میان جوانان سن ازدواج افزایش یافته و میزانهای ازدواج رو به کاهش گذاشته است. این تغییرات مسائل و مشکلات زیادی بدنبال خواهد داشت
1-2 – اهمیت و ضرورت تحقیق
ازدواج واقعهای اجتماعی، زیستی و فرهنگی است که به دلیل نقش بنیادین آن در تشکیل خانواده از اهمیت بسزایی برخوردار است، بطوری که پایندگی گروه و زندگانی کمی و کیفی سالهای متوالی به ازدواج بستگی دارد
ازدواج یکی از ارزشهای اجتماعی است که جهت انجام وظایف نهاد خانواده یعنی تولید نسل تربیت و پرورش کودکان، انتقال فرهنگ، رفع نیازهای عاطفی، ایجاد نظم در روابط افرادو ;; شکل گرفته است. ازدواج یکی از وقایع مهم حیاتی در زندگی افراد جامعه محسوب میشود که از جنبههای گوناگون دارای اهمیت است. بدون شک ازدواج یکی از مراحل مهم در مسیر تکامل فردی و اجتماعی است که اهمیت آن در مسائل اعتقادی و دینی جایگاه خاصی دارد و توصیههای اخلاقی در خصوص لزوم اقدام به آن در متون اسلامی دیده میشود در خصوصیات جامعهی کنونی، با توجه به قرار گرفتن در محل انتقالی و تحول ارزشها از یک سو ووجود جمعیت جوان کشور که در سن ازدواج قرار دارند از سوی دیگر، برنامهریزی های اصولی و صحیح مبتنی بر شناخت وضع موجود را از سیاستگذاران و برنامهریزان اجتماعی طلب مینمایند و این در حالی است که بر اساس تحقیقات انجام شده مشخص گردیده است که 57 %کجرویها توسط افراد مجرد انجام میشود»
شناخت موانع مشکلات ازدواج قشر جوان و برنامهریزی جهت تسهیل ازدواج آنان اقدامی است بسنده و لازم که فواید زیادی برای جامعه دارد که از جمله میتوان به مواردی چون افزایش مشارکت اجتماعی، افزایش همبستگی اجتماعی ، ایجاد انگیزه اقتصادی برای کار و تلاش بیشتر در جوانان و کاهش مفاسد اجتماعی در سطح جامعه اشاره شود
1-3- اهداف تحقیق
1-3-1- هدف اصلی ( کلی )
هدف کلی این تحقیق بررسی جامعه شناختی مشکلات و تنگناهای ازدواج جوانان 20-29 شهرمبارکه، شناخت دلایل و عؤامل مؤثر بر آن، همچنین بررسی عوامل و مسائلی است که موانع و مشکلات را برای ازدواج جوانان بوجود آورده و در سالهای اخیر کاهش میزان ازدواج و تأخیر ازدواج را به دنبال داشته است
1-3-2- اهداف جزئی
1- بررسی نقش تأثیر متغیرهایی چون اشتغال، درآمد، مسکن، جهیزیه، مهریه
2-بررسی نقش نگرشهای زوجین نسبت به سن ازدواج ، افزایش سطح انتظارات زوجین و معیارهای انتخاب همسر
3- بررسی تأثیر افزایش سطح تحصیلات و اشتغال به تحصیل در ازدواج جوانان
4- بررسی نقش آداب و رسوم و سنتهای اجتماعی مربوط به ازدواج و نقش الزامات و هنجارهای اجتماعی مؤثر بر ازدواج جوانان
5- شناخت آسیبهای اجتماعی و روانی، فردی آسیبهای روحی وروانی (افسردگی )، انحرافات جنسی، خودکشی)
1-4- کاربرد نتایج تحقیق
امروزه جوانان برای ازدواج با مشکلات عمده و عدیدهای روبه رو هستند و هدف اصلی این پژوهش نیز شناسایی این موانع و مشکلات است. شناسایی موانع و مشکلات نسل جوان ، مخصوصا مشکلات مربوط به ازدواج آنان را در برنامهریزیهای دقیق و اصولی برای آنان، یاری خواهد داد. شناخت این مشکلات برای برنامهریزان و مسئولان کشور به نحو مؤثرتری آنان را در امور تسهیل سازی ازدواج جوانان یاری خواهد نمود. یکی از مراکز اصلی و عمدهی حل مشکلات ازدواج جوانان، بنیاد ازدواج است. هدف از تأمین بنیاد مذکور صرفنظر از عدم توانایی و محدودیتهای اجرایی آن، برطرف نمودن و حل مشکلات ازدواج بوده است بدیهی است که این امر در صورتی تحقق مییابد که این بنیادها از مشکلات و موانع ازدواج جوانان، اطلاع کامل و دقیقی داشته باشد. این پژوهش کوشش ناچیزی در جهت شناسایی موانع و مشکلاتی است که سر راه ازدواج جوانان قرار دارد و نتایج آن میتواند در جهت کمک به ازدواج آنان در احنیار بنیادهای مریوط قرار گیرد، تا آنها بتوانند راهحلهای عملی و سنجیده برای حل مشکل و مسأله اتخاذ نمایند
ضمن اینکه با شناخت عوامل و دلایل مؤثر بر موانع ازدواج جوانان و تعیین راهکارهای مقابله با آنها میتوان از طریق اطلاع رسانی مناسب و کامل اولاًًآگاهی خانواده ها را از این پدیده و اثرات ناشی از آن در بین خانواده و جامعه افزایش داد
ثانیا بسیاری از معضلات و آسیبهای اجتماعی احتمالی که در جامعه فراروی این پدیده است و برای دولت و مردم هزینههای مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و;;. دارد پیشگیری نمود
1-5- فرضیات تحقیق
1-5-1- فرضیه کلی
بین مسائل اقتصادی ، اجتماعی، فرهنگی، فردی ، روانی و ازدواج رابطه وجود دارد
1-5-2-فرضیات جزئی
1- بین مشکل اشتغال مناسب برای جوانان و ازدواج رابطه وجود دارد
2- بین مشکل مسکن و ازدواج رابطه وجود دارد
3- بین درآمد و ازدواج رابطه وجود دارد
4- بین هزینههای ازدواج ( جهیزیه، برگزاری مراسم، مهریه ) و موانع ازدواج رابطه وجود دارد
5- بین افزایش انتظارات زوجین و معیارهای انتخاب همسر رابطه وجود دارد
1-6- روش تحقیق
عمده تأکید این پژوهش بر استفاده از پیمایش در تحقیقات اجتماعی است تا از این طریق و با تکیه بر فنون خاص تحقیق مثل پرسشنامه بتوان دادهها و اطلاعات و آمار متناسب با فرضیات و شاخصهای مورد نظر را از جمله آماری کسب نمود و سپس براساس واقعیات و روشهای خاص تحقیق این دادههای آماری جمع شده و نمونهها را به کل جامعه آماری تحقیق تعمیم داد و برخی فرضیات و گزارشهای تحقیق را سنجش و ارزیابی نموده رد یا تأیید کرد
روش تحقیق بکار گرفته شده در این پژوهش روش پیمایش Survey است. پس از تهیهی نقشهی اقدام تهیهی پرسشنامه میکنیم و پرسشنامه را در اختیار پاسخگویان قرار میدهیم و در نهایت متغیرهای تحقیقی با استفاده از آزمون آماری همبستگی مورد سنجش و ارزیابی قرار میگیرد
1-7- جامعه مورد مطالعه
جامعه مورد مطالعه این پژوهش جوانان 29-20 شهرستان مبارکه است. جمعیت این شهرستان در طبق آمار سرشماری در سال 1390 برابر 143474است که از این تعداد جمعیت 74893 را برادران و 68581 جمعیت را زنان تشکیل میدهند و 120 نفر را به عنوان حجم نمونه آماری مورد مطالعه قرار دادهایم
1-8- محدودیتهای تحقیق
1- درزمینهی ازدواج تحقیقاتی که در کشور صورت گرفته است که هرکدام از آنها به نوعی یک یا چند مشکل و مانع را مورد بررسی قرار دادهاند ولی درباره موانع و مشکلات ازدواج به طور جامع کاری انجام نگرفته است
2- منابع اصلی و عمده تحقیقاتی که در خصوص ازدواج انجام گرفته است عمدتاً پایاننامه هایی است که در دانشگاههای کشور نوشته شده است که به علت عدم همکاری بسیاری از این دانشگاهها با مراجعین، به تعدادی از این پایاننامهها دسترسی داشتم
3- برای جامعه آماری آمار، ارقام لازم جهت پژوهش به بعضی از ادارات مراجعه نمودم ولی متأسفانه بعضی از ادارات همکاران چندان مبذولی نداشتند
4- در نحوهی توزیع پرسشنامههای تحقیق و جمعآوری آنها نیز دچار مشکلاتی بودم بدین صورت که تعدادی از پاسخگویان از تحویل پرسشنامه یا تکمیل آن خودداری میکردند
2-1- مفاهیم
2-1-1-اهمیت ازدواج از دیدگاه اسلام
دین اسلام به عنوان کاملترین دین به تمام موضوعات بشری پرداخته است و بدیهی است که ازدواج و تشکیل خانواده از این قاعده مستثنی نیست. با تأمل در آیات قرآن و احادیث پیامبر و ائمه به اهمیت آن پی خواهیم برد
اسلام علاقهی دو همسر را به یکدیگر از نشانههای وجود بارز خدا میبینید و مفاد آیه 21 سوره روم مؤید و مبین همین امر است
«ومن آیاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجا لتسکنوا الیها و جعل بینکم موده و رحمته ان فی ذلک لایات تقوم یتفکرون» «و از نشانههای خدواند این است که از خود شما برای شما، همسر آفرید ، تا با او آرام بگیرید ومیان شما مهر و محبت قرار داد و این امر برای متفکرین نشانهی خدواندی است»(سورهی روم، آیه 21)
شهید مطهری نیز در کتاب اخلاق جنسی در اسلام و جهان غرب مینویسد: هنگامی که میخوانیم و یا میشنویم، بعضی از آیینها، علاقهی جنسی و ازدواج را ذاتا پلید و آرامش جنسی را ( ولو با همسر قانونی و شرعی ) موجب تباهی و سقوط میدانند دچار تعجب میشویم (مطهری، مرتضی، 1372: 11 )
پیامبر اسلام میفرماید: درهای آسمانی چهار موقع گشوده میشود، هنگام باریدن باران ، وقتی که فرزند بصورت پدر مینگرد، زمانی که در خانه کعبه را باز میکنند، و در وقت اجرای عقد نکاح (اشرفی، محمدرضا، 1377:17)
2-1-2- انگیزههای اصیل ازدواج از دیدگاه اسلام
1- رسیدن به آرامش روح و تسکین درون ( سوره روم آیه 21)
2- ایجاد زمینهای برای مودت و رحمت ( سورهی روم آیه ی 21)
3- تکمیل ساختمان دین ، پیامبر میفرماید، «کسی که ازدواج کند به درستی نیمی از ایمان دینیاش را حفظ نموده است
4- بقای نسل و جعل لکم من ازواجکم بنین حفده ( سوره نحل آیه 72) و خدواند از وجود همسرانتان برای شما پسران قرار داد
5- ارضای نیازهای روحی
6- پیروی از سنت خدا
7- زینت شخصیت
2-2-واکنش و هوشیاری نسبت به ازدواج
در این زمینه و تحت این عنوان نظر به احساس مردم به خانوادهها به ازدواج ، انتخاب همسر، تطبیق پذیری ازدواج، کیفیت و ازدواج سن ایده آل ازدواج، طلاق و اثرات آن، و موضوعاتی نظیر آنها در ارتباط با خانواده مطرح است. مجموعهاین روابط، قراردادها و افعال است که نهاد خانواده را بوجود میآورد از اینرو خانواده و اعضای بزرگتر آن میبایست هوشیاری کافی نسبت به این قبیل شاخصها داشته باشند در هر عصر و دورهای این قبیل شاخصهاداشته باشند در هرعصر و دورهای این قبیل شاخصها در معرض تغییرات هستند که این تغییرات موجه نیز میباشند( شیخی، 1327 : 136 )
تفاوتهای دختر و پسر
در طول تاریخ، هرگز پسرها و دخترها تا بدین حد به هم نزدیک نبودهاند، امروزه پسرها به عشق و مسائل رمانتیک علاقه بیشتری از خود نشان میدهند و برخی دخترها نیز پا به پای پسرها بیرون از خانه کار میکنند گرچه بدون شک پسرها و دخترها شباهتهای بیشتری پیدا کردهاند، اما این هرگز بدین معنا نیست که کاملا یکسان شدهاند یا اینکه باید یکسان و همانند بشوند این تفاوتهای میان پسرها و دخترهاست که آنها را به یکدیگر جذب میکند وجود این تفاوتهاست که جنس مخالف را برای ما جذاب و خواستنی میکند در عین حال این تفاوتها هستند که باعث به وجود آمدن بزرگترین مشکلات میشوند بزرگترین مشکل آن که پسرها و دخترها فکر میکنند یا انتظار دارند که باید همسرشان مانند خود آنها فکر کنند هنگامی که پسرها و دخترها میآموزند که تفاوتهایشان را درک کرده پس محترم بشمارند، عشق فرصت و مجالی مییابد تا رشد کند. بزرگترین و شایعترین شکایت دخترها از پسرها آن است که پسرها هرگز شنوندههای خوبی نیستند . بزرگترین و شایعترین شکایت پسرها از دخترها آن است که دخترها همیشه سعی دارند آنها را عوض کنند و تغییر دهند. هنگامی که زنها احساس محترم بودن و قابل ارزش بودن میکنند انگیزهی بیشتری پیدا کرده و مقتدرترمیشوند مردها هنگامی احساس قدرت و توانمندی میکنند که احساس میکنند مورد نیاز هستند. همانگونه که تفاهم و ارتباط مؤثرمهمترین جزء از هر رابطهای موفق و سالم را تشکیل میدهد دعوا و مشاجره نیز مخربترین دشمن هر رابطه محسوب میشود. مردها بیش از هر زمان، هنگامی مستعد دعوا و مشاجره هستند که اشتباهی از آنها سر زده باشد ، یا زنی را که دوستش دارند ناراحت یا عصبی کرده باشند. زنها ناخودآگاه، به طور مستقیم ، مبهم و ناواضح از احساسات خود صحبت میکنند بیآنکه بخواهند دعوا و مشاجرهای را با همسرشان آغاز میکنند. راز موفقیت در توانمند ساختن هر چه بیشتر مردها، آن است هرگز نخواهیم آنها را عوض یا اصلاح کنیم هنگامی که احساسات منفی را سرکوب میکنید همزمان احساسات مثبت را نیز در خود سرکوب میکنید. بدین ترتیب عشق میان شما به تدریج می میرد و از میان میرود و باید برای ابراز احساسات خود وقت کافی اختصاص داد. هنگامی که زنها طلب کمک و حمایت بیشتری نمی کنند مردها به اشتباه فرض را براین میگذارند که حتما ازهمسرشان حمایت کافی کردهاند. نوشتن احساساتان بر روی کاغذ ابزاری بسیار مؤثر و در عین حال کاملا ضروری است (گری، 1383: 22 )
هماهنگی با فرهنگ خانواده
در اینجا روابط دخترو پسر از دیدگاه آسیب شناسی مورد بررسی قرار میگیرد این امر به معنای تأیید بعضی از روابط موجود که خارج از هنجارهای اخلاقی، عرفی، خانوادگی و به ویژه دینی است نمیباشد
البته هر خانوادهای فرهنگ و هنجارهای خاص خود را دارد که پسران و دختران در هر صورت از الگوهای فرهنگی حاکم بر خانوادهی خویش پیروی مینمایند
البته خانوادهها تحت شرایط خاص و در سنینی که دختر و پسر به بالندگی لازم رسیده باشد و با توجه به چهارچوبها و هنجارهای مورد تأیید خانواده آن را میپذیرند. اخیرا ازدواج دختران با پسران کوچکتر از خود روز به روز رواج بیشتری پیدا کرده است برای اینکه چنین ازدواج هایی با شکست مواجه نشوند باید شرایط زیر در نظر گرفته شود.در وضعیتی که دخترچند سالی از پسر کوچکتر باشد، دختر و پسر بایستی دارای ویژگیهای رفتاری و شخصیتی خاص باشند که مهمترین آنها را مطرح میگردد
الف ) ویژگیهای پسر
پسری که قصد دارد با دختری چند سال بزرگتر از خود مرواده و آشنایی باشد به دلیل اینکه بعضی از این آشناییها و دوستیها به ازدواج نیز منجر میشود لازم است قبل از مرواده و آشنایی نکات زیر را در نظر داشته باشید
1- پسر بایستی از رشد و بلوغ فکری و رفتاری لازم برخوردار باشد
2- در خانوادهی پسر روابطی سالم برقرار و حاکم باشد
3- خانوادهی پسر به ویژه والدین از منطق نسبی ، متعادل و سازنده برخوردار باشد
4- چنین پسری بایستی از نوعی فرهیختگی خاصی برخوردار باشد
1- سن تقویمی: یا شناسنامهای تعداد سالهایی که از تولد مرد میگذرد را نشان میدهد
2- سن عقلی: میزان تواناییهای ذهنی فرد را در سن خاص نشان میدهد
سن تقویمی اکثریت افراد جامعه با سن عقلیشان برابر است البته سن عقلی میزان هوش فرد را نیز نشان میدهد سن عقلی بعضی از افراد از سن تقویمیشان بیشتر است که این افراد را باهوش و نابغه مینامند همچنین در نسیت محدودی از افراد سن عقلی از سن تقویمی کمتر است که کند ذهن، کم هوش و در موارد شدید کودن نامیده میشود
3- سن رفتاری یا عاطفی: این سن نوع رفتاری که شخص در آن سن بایستی داشته باشد را نشان میدهد(کاوه، 1386: 138 -137)
ب) ویژگیهای دختر
اگرچه پیش شرطهایی که برای پسر خاطر نشان شد بیشتر و مفصلتر بود ولی دختری که از پسر بزرگتر است بایستی توانایی خاص را داشته باشد در غیر این صورت با مشکلاتی مواجه خواهد شد
عمدهترین نکتهای که میتوان تأکید بسیاری بر آن داشت ، در مورد دختری که با پسربزرگتر است بایستی توانایی خاص را داشته باشد در غیر این صورت با مشکلاتی مواجه خواهد شد
عمدهترین نکتهای که میتوان تأکید بسیاری برآن داشت ، در مورد دختری که با پسری کوچکتر از خود آشنا میشود برخورداری از اعتماد به نفس بالاست ازدواج و ارتباط داشتن دختر با پسری کم سنتر از خود با توجه به اینکه کمتر اتفاق میافتد البته همانطور که خاطر نشان شد تعداد چنین ازدواجها بیشتر شده است. چنین اموری در میان مردها انعکاس ، جلب توجه و صحبت کردنهای چندانی را به همراه ندارد ولی در جمع خانمها از جلب توجه خاصی برخوردارند به همین جهت لازم است خانمی که اقدام به چنین ازدواجی مینماید از اعتماد به نفس نسبتا خوبی برخوردار باشد تا بهتر بتواند در میان صحبتهایی که میشنود، حرفهایی که منعکس میشود از قدرت تحلیل فکری و ذهنی قوی برخوردار باشد زیرا یکی از ویژگیهای افراد با اعتماد به نفس پایین بیش از اندازه، به گفتههای دیگران تأکید داشتن است در این صورت با مشکلات مختلفی مواجه خواهد شد ( کاوه، 1386: 244 )
مهمترین نکاتی که یک دختر در ارتباط با یک پسربایستی در نظر بگیرد به شرخ ذیل است
1-سالم بودن از نظررفتاری، عاطفی، شخصیتی
2-داشتن ویژگیهای انسانی و معنوی
3-هم تراز و هم سطح بودن از نظر فکری – فرهنگی – خانوادگی و باورهای مذهبی
4-داشتن خودآگاهی و جامعه آگاهی
5-دارا بودبینش علمی و منطقی
2-3- بررسی نهاد و انواع خانواده
2-3-1-نهاد خانواده
الف) تعریف خانواده
خانواده عبارتست از گروهی از افراد (2 نفر یا بیشتر ) که میان آنها روابط خویشاوندی برقرار است و در مکانی واحد زیست میکنند. به عبارت دیگر خانواده سازمان یا اجتماعی است که مبتنی بر روابط خویشاوندی ( سببی، نسبی) است (وثوقی و نیک خلق، 1372: 161)
به تعبییر دیگر خانواده متشکل از پدر و مادر و فرزندان است که بر حسب رابطهی نسبی ( خونی) یا سببی (زناشویی) در یک مکان واحد زندگی میکنند
ب) انواع خانواده
خانواده را با توجه به ملاکهای متفاوتی تقسیم بندی کردهاند که مهمترین آنان به شرح زیر است
- بر اساس وسعت ابعاد خانواده
1- خانواده هستهای ( مرکب از زن و شوهر و فرزندان ازدواج نکردهاند )
2- خانواده گسترده
بر اساس شیوه ازدواج
1- تک همسری ( ازدواج یک مرد، یک زن )
2- چند شوهری ( ازدواج یک زن، با چند مرد )
- بر اساس نحوه انتخاب همسر
1- درون همسری ( الزام به انتخاب همسر از درون گروه یا طبقه اجتماعی و یا گروه نژادی و مذهبی )
2- برون همسری ( تأکید بر انتخاب همسر از خارج گروه )
- بر اساس منشأ و نسبیت
1- پدر تبار (نسبت فرزندان از طریق مردان تعیین میشود )
2- مادر تبار (نسبت فرزندان از طریق زنان تعیین میشود)
3- هر دو تبار( نسبت فرزندان از هر دو سو تعیین میشود)
- بر اساس محل اقامت
1- پدر مکان ( زن پس از ازدواج در خانواده یا محل سکونت مرد اقامت میکند )
2- مادر مکان (مرد پس از ازدواج در خانواده یا محل سکونت زن اقامت میکند)
3- نو مکان ( مرد وزن پس از ازدواج در مکانی دور از خانوادههای خود اقامت میکنند)
- بر اساس شکل خانواده
1- جهت یابی ( خانواده هایی که کودک در آن به دنیا آمده و رشد میکند )
2- فرزندزدایی ( خانوادههایی که فرد با ازدواج خود آن را تشکیل میدهد)
بطور کلی میتوان چنین اظهار نظر کرد که شکل خانوادهها در قدیم بصورت گسترده ، چند همسری، درون همسری، پدر سالار و پدر مکان بودهاند، در حالیکه در جوامع جدید خصوصا کشورهای صنعتی، توسعه یافته در مراکز شهری بزرگ خانوادهها عمدتا هستهای ، تک همسری، برون همسری، تساویگرا و نومکانی هستند
2-3-2- ازدواج و همسر گزینی
2) تعریف ازدواج
متفکران و محققان تعاربف متفاوتی از ازدواج ارائه نمودهاند از جمله « دکتر ساروخانی » ازدواج را اینگونه تعریف نموده است « ازدواج عملی است که پیوند بین دو جنس را بر پایه روابط پایای جنس محسوب میشود ازدواج مستلزم انعقاد قراردادی اجتماعی است که مشروعیت روابط جسمانی را موجب میگردد(ساروخانی، 1370: 23 )
کارلسون در اثرش«انطباق پذیری و ارتباط در ازدواج » معتقد است « ازدواج فرآیندی است که از کنش متقابل دو فرد (یک زن و مرد) که برخی شرایط قانونی را تحقق بخشیدهاند و مراسمی جهت برگزاری زناشویی خود برپا داشتهاند و بطور کلی عمل آنان مورد پذیرش قرار گرفته و بدان ازدواج اطلاق شده است ( کارلسون، 1963: 63 )
ب) ویژگیهای ازدواج
روی هم رفته میتوان گفت ازدواج به عنوان ایجاد رابطه و پیوند دارای 5 ویژگی است
1- ارتباط جسمانی و جنسی زن و مرد 2- پیوند دو جنس مخالف 3- پایدار بودن و پایایی روابط ناشی از ازدواج 4- مورد تصویب قرار گرفتن توسط عرف ، قانون و یا مذهب ( ناشی از قرادادهای اجتماعی ) 5- پیوند بر قرار شده ناشی از ازدواج بین دو فرد ، ارتباط عمیق و تنگاتنگ بین آنان برقرار کرده و تمام شخصیت و وجود فرد را درگیر زندگی خانوادگی میگرداند در حالیکه افراد به هنگام عضویت در سایر گروههای اجتماعی بخشی از شخصیت ووجود فرد را درگیر آنها میکنند ( ساروخانی ، 1370: 23)
ج) اهمیت ازدواج
به جرأت میتوان گفت که، گزینش همسر و ازدواج مهمترین انتخاب زندگی اکثر افراد جامعه به شمار میآید چرا که زندگی زوجین و میزان سعادت و خوشبختی مادی و معنوی آنها و فرزندانشان در گرو و گزینش صحیح همسر و ازدواجی مناسب است، ضمن اینکه فرد بعد از ازدواج، خصوصا در جوامع سنتی دارای منزلت و پایگاه اجتماعی ویژهای شده و به دنیای بزرگسالان گام مینهد به عبارت دیگر ازدواج پلی برای دستیابی به بلوغ اجتماعی است علاوه براین ازدواج از خصوصیات دیگری نیز برخوردار است که آن را نسبت به سایررویدادهای حیاتی متمایز میسازد
د) ازدواج به عنوان یک مبادله اجتماعی
انسانها جهت ادامهی حیات اجتماعی خود نیازمند کمک دیگران هستند چرا که یک فرد به تنهایی نمیتواند تمامی نیازهای زیستی و روانیاش را برآورده سازد از اینرو برخی ازفلاسفه و اندیشمندان اجتماعی اضطرار و نیاز انسانها را عامل اساسی و منشأ زندگی اجتماعی میدانند. نیاز انسانها به یکدیگر ، آنها را به سمت انعقادقرارداد اجتماعی و تقسیم کار میان افراد جامعه سوق داد و بدین ترتیب مبادله کالا و خدمات به عنوان جزء ( لایتجزی) روابط اجتماعی افراد در جامعه آشکار گردید چرا که هر فرد انسانی ناگریز از مصرف کالاها و خدمات مادی و غیر مادی تولید شده و توسط دیگران است و این کار تنها از طریق فرآیند مبادله صورت میگیرد. یکی از مصادیق کالا، عمل اجتماعی ازدواج است. بدین معنی که ازدواج دو فرد یا دو خانواده یا دو قوم به تبادل ارزشهای خود میپردازند به تعبیری دیگر ازدواج مجموعهای است از پرداختهای متقابل جنسی، اقتصادی، حقوقی و اجتماعی به نظر « هانری مندراس) کار اساسی ازدواج آن است که 2 طایفه و یا 2 خانواده را که با هم رابطهای ندارند به یکدیگر مربوط کندو در اغلب جوامع تأمین این بستگی میان 2 خانواده به عهده زنان است. زن همچون پیوندی اجتماعی است که طایفههای متفاوت را در جامعهای واحد گرد میآورد حتی در موارد اضطراری نیز مبادلهی زنان به صورت ازدواج تنها راهحل در حراست از روابط اجتماعی یا التیام بخشیدن به آفات آنان به شمار میرفته است. در صورتی که در طایفهای فردی کشته میشد طایفه قاتل با ارائهی زنی، خونبها میداد. ( مندراس، 1349: 259)
در ازدواج باید ارزشهای مساوی مبادله گردند و از طرفی خواهان استقلال رأی در انتخاب همسر هستند یافتن افراد همسنگ برای آنان در جامعه دشوارتر از گذشته است که والدین را سهیم میکردهاند به تعبیر واضحترپسران و دختران جوان ممکن است به همدیگر علاقمند باشند اما دارای ارزشهای مساوی براین مبادله نباشند و تلاش کنند تا به ارزشهای مورد نظر دست پیدا کنند که این امر با توجه به مشکلات ساختاری جامعه، که رسیدن به تحصیلات عالی، شغل و مسکن مناسب به راحتی مقدور نیست مقدار زیادی زمان میطلبد و معادل همین زمان از دست رفته به سن دختران و پسران افزوده شده و سبب بالا رفتن مشکلات و موانع ازدواج و در مواردی تجرد قطعی آنان را سبب میشود
2-3-3- نقش خانواده در انتخاب همسر
روی هم رفته دو شیوه اصلی برای گزینش همسر وجود دارد نخستین روش برپایهی انتخاب آزادانه دو طرف و مبتنی بر عشق و علاقه دو فرد به یکدیگر است، اما در روش دوم والدین نقش اساسی در انتخاب همسر بازی میکنند یکی از نقشها و وظایف اساسی خانواده ها در سالهای نه چندان دور کمک به فرزندان در جهت انتخاب همسر بود که البته امروزه هم در بسیاری از اجتماعات سنتی و روستایی این کارکرد به قوت خود باقی است به عبارت واضحتر در جوامع سنتی ازدواج فرزندان از وظایف و اختیار بزرگترها بود همان طوری که خانواده گسترده دارای ابعاد تولیدی، مصرفی و رسالتهای سیاسی بوده حق داشت فرزندانش را نیز به زناشویی بسپارد. در این مرحله با جامعهی خاص مواجه هستیم که در آن ارزشهای جمعی، اصیل و مرجع شناخته میشوند و لذا به هنگام ازدواج مصالح جامعه بر خواست و منافع افراد پیشی میگیرند و از همین روست که ازدواج جوانان همچون ابزاری در خدمت تأمین خواستهای جمعی محسوب میگردد والدین، ریش سفیدان و بزرگترها به عنوان نمایندگان جامعه عمل میکنند و سعی در تحقق اهداف جامعه دارند. (ساروخانی،1370: 36)
هنگامی که زوجین براساس توافق والدین و یا سران قوم وقبیله تن به ازدواج میدهند به مشابه ابزاری برای تحکیم پیوندها روابط اجتماعی محسوب میگردند در این موقعیت تبادل ارزشها در سطح گسترده و اجتماعی صورت میگیرد و پیوند دو فرد میتواند پیک صلح و دوستی برای دو قوم و قبیله یا دو خانواده و گروه خویشاوندی باشد. نقش و کمک والدین در انتخاب همسر علاوه بر داشتن کارکرد اجتماعی مهمی انسجام و یکپارچگی کارکرد دیگری نیز در پی داشت و آن تأثیر در سن ازدواج زوجین بود به عبارت واضحتر در خانوادههای گسترده که عمدتا پدر سالار است جوانان در محیطی از روابط شدید و قوی خانوادگی محصورند و رفتارهای حال و سرنوشت آینده آنها تا حدود زیادی بسته به مصالح خانواده و گروه خویشاوندی است در این خانوادهها پسران و دختران به فرمان والدین ( مخصوصا پدر خانواده ) گردن نهاده و همسری را که ایشان انتخاب کردهاند بر میگزینند. بعد از کمرنگ شدن برخی از کارکردهای خانواده و تبدیل خانوادههای گسترده به خانوادههای هستهای بر اثر رشد صنعت و شهرنشینی و تحولات اقتصادی – اجتماعی جدید، وضعیت مذکور تبدیل به حالتی شد که خانوادهها دیگر توان نگهدای از فرزندان ازدواج کرده را نداشته و از طرفی، فرزندان نیز تمایلی به سکونت در خانوادهی پدری نداشته مایلند به طور مستقل و دور از قیل و قال خانواده زندگی کنند این امر سبب گردیده است تا جوانانی که به سن بلوغ جسمی و عاطفی رسیدهاند و نیاز به جنس مخالف در آنها برانگیخته شده است توانایی مالی و معشیتی برای تشکیل خانواده نداشته باشند چرا که در جوامع جدید، استخدام شدن در مشاغل موجود عمدتا نیازمند داشتن تحصیلات خاص و نیز گذر از خانه «خدمت نظام وظیفه» هستند. طبعا زمان لازم برای دستیابی به مدرک تحصیلی دانشگاهی و حتی دبیرستان و گذراندن خدمت سربازی به همراه کمبود مشاغل مناسب با درآمد مکفی، از عوامل اساسی بالارفتن سن ازدواج محسوب میگردد. بدین معنی که جوانانی که در گذشته قادر بودند تادر سنین 16 تا 18 سالگی ازدواج کنند امروزه برای عبور از تحصیل، سربازی، شغل، مسکن، و;.باید تا سنین بالایی صبر نمایند
2-4- آثار و نتایج ازدواج
